EĞİTİCİ EDEBİ METİN OLARAK ŞİİR


Babacan M.

3.ULUSLARARASI EĞİTİM BİLİM KONGRESİ, Afyon, Türkiye, 20 - 23 Mart 2020, cilt.1, ss.354-360

  • Yayın Türü: Bildiri / Tam Metin Bildiri
  • Cilt numarası: 1
  • Basıldığı Şehir: Afyon
  • Basıldığı Ülke: Türkiye
  • Sayfa Sayıları: ss.354-360
  • Marmara Üniversitesi Adresli: Evet

Özet

Şiir bir dilin en derin ve güzel yönlerinin ifade edildiği sanat ürünleridir. Şiir, bu açıdan çocuğun edebî ve estetik eğitiminin, duygu ve düşünce gelişiminin en önemli ögesidir. Çocuğa ana dilini sevdirme, ana dilinin kurallarına öğretme, zenginliklerini tanıtma açısından şiir vazgeçilmez bir türdür. Çocuklar, ses yinelemelerinden ve müzikal ögelerden dolayı şiiri severler. Ses, ahenk, ritim çocuğun ruhunu derinden etkiler. Eğitici metin olarak seçilecek şiirlerin hayattan zevk almayı sağlayacak, duygusal yaşantıyı zenginleştirecek, estetik değerleri aktarabilecek, görüş ufkunu genişletecek özelliklere sahip olması gerekmektedir. Sunulmak istenen bir takım gerçekler, çocuğun yaşına ve kavrama düzeyine uygun olarak şiir yoluyla anlatılabilir. Ancak bilgiyi ve bildirmeyi amaçlarken estetik duyuş ve söyleyişten uzaklaşmamak gerekir. Nitelikten ödün vermek, şiiri kuru bir bildiri metnine dönüştürebilir. Bu da her şeyden önce şiiri yok eder. Şiirde izleğin( temanın) çocuğa uygun olması da önemlidir. Dış dünyaya ve olaylara iyimser bakmak, sevgiyi öne çıkarmak, merak duygusunu olumlu yönde kullanmak, sorularına tatmin edici cevaplar bulmak, içinde yaşadığı toplumun değerlerine ilgiyle yaklaşmak bu izleklerden birkaçıdır. “Ders kitaplarında yer alan, belirli günler ve haftalara yönelik metinlerin bütünüyle manzume kategorisinde oldukları söylenebilir. Bu tür güdümlü ürünler çocuklara şiiri sevdiremeyeceği gibi ana dili zevki de kazandıramaz. Buyurgan bir tavrın hakim olduğu bu tür metinler, eğitici-öğretici olma kaygısıyla bir ihtiyacı karşılamak üzere yazılmışlardır. Söz konusu manzumelerin estetik zevk uyandırmayı başaramayan son derece sığ, somut metinler oldukları ve ısmarlama şiir izlenimi bıraktıkları rahatlıkla söylenebilir. Eğitici şiirler, bu tarz ısmarlama niteliklerden sıyrılıp estetik zevk uyandıracak niteliklere bürünmeli, çocuğun hayal dünyasını genişletecek ve zenginleştirecek bir anlatıma sahip olmalıdır. Çünkü oyun çağı çocukları şiiri ses ve sözcük oyunu olarak algılarken; masal çağındaki çocuklar şiirde, masal dünyasına ait semboller, hayaller ve olağanüstü ögeler ararlar. Çünkü bu çağ çocukları kendilerini masal kahramanlarının yerine koymak isterler.

Anahtar Kelimeler : Şiir, eğiticilik, çocuğa görelik, şiir dili