Le système orthographique de la langue française : les difficultés de l’unité sonore et sémantique


Creative Commons License

Ertek B.

Selçuk Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü Dergisi, sa.41, ss.365-379, 2019 (Hakemli Dergi)

Özet

Fransız dili zor ve kendine has imla kuralları ile iyi tanınır. Dilin, alfabetik bir sisteme dayanan ve inceliklerle dolu bir isleyişi vardır. Bu çalışmanın amacı, sesbirim bakımından ve anlamsal açıdan Fransızcanın isleyişini göstermektir. Ses işaretlerinden (fonogram), kelime biçimlerinden (morfogram) ve kelime ifade eden işaretlerden (logogram) oluşan yazıbirimi (grafemi) çalışmak elzemdir. Farklı grafemlerin nasıl belirleneceğini bilmek de aynı derecede önemlidir. Zira yanlış yazımlardan kaçınmayı mümkün kılabilirler. Yine de, Fransız dilinin yazımının belli noktalarda tanımlanması zor olmaktadır. Buna ek olarak, Fransızcanın gelişimi ile bağlantılı olarak bu zorlukların tarihsel nedenlerine, aynı zamanda Fransızcanın alfabetik yapısı ile ilgili nedenler de eklenmiştir. Ayrıca, Fransızcadaki birçok istisnai durum dili anlamayı zorlaştırabilmektedir, yani olduğu gibi öğrenilmesi gereken belirli bir kurala uymayan incelikler mevcuttur. Ancak, çoğunun bir açıklaması vardır. Fransızcaya özgü bir diğer özellik ise çoğul yapıların kullanımlarında ortaya çıkmaktadır ve bu da doğru yazımın önünde bir engel olabilmektedir. Catach (1995)’ın, Blanche-Benveniste (1968)'nin hata tipolojisi çalışmalarından yola çıkarak çalışmamızın bir bölümünde sunulan örnekler üzerinden bazı açıklamalar yapılmaya çalışılmıştır. Son bölüm ise, yazım engellerine açıklık getirmektedir ve yazma surecinde olumsuz etkisi olabilecek konsantrasyon ve ezber problemlerini ortaya koymaktadır. Ayrıca, anlamın kavranması ve hataların giderilmesi ya da bunun eksikliği ve hataların düzeltilmesi gibi problemler de vardır. Fransız diline dair özel kullanımlar fazladan bir çaba gerektirir zira birçok hata söz konusu kullanımlardan kaynaklanmaktadır. Bunları yakından incelememiz gerekmektedir. Yeni teknolojilerin, internetin gelişmesi ve sayısız ücretsiz çevrimiçi platform içeriğinin artması yazım pratiği açısından son derece önem arz etmektedir. Son olarak, şunu söyleyebilmekteyiz: çoğu kez “yeniden okuma” çalışması ihmal edilmektedir. Ancak, bunun birçok yazım hatalarını önleyebilecek önemli bir adım olduğunu hatırlatmakta fayda olduğunu düşünmekteyiz.

La langue française est bien connue pour son système orthographique complexe et particulier. Elle possède un fonctionnement qui est basé sur un système alphabétique et est remplie de subtilités. Dans cet article, bien que nos propos restent succincts, l’objectif est de présenter le fonctionnement de la langue française d’un point de vue de l’unité sonore, puis de l’unité sémantique. Il s’est avéré indispensable de traiter de l’unité graphique (le graphème): les phonogrammes, les morphogrammes et les logogrammes. Il est pertinent de savoir reconnaître les différents graphèmes car ils peuvent permettre d’éviter de faire des fautes d’orthographe. Malgré tout, l’orthographe du français reste difficile à cerner sur certains points. A cela s’ajoute des raisons historiques en lien avec l’évolution du français mais aussi en rapport avec son principe alphabétique. Aussi, les nombreuses formes irrégulières de la langue française ne facilitent pas le travail de compréhension. En effet, elle possède des cas irréguliers qui doivent être appris comme tels. La plupart possèdent une explication toutefois. Une des particularités de la langue française réside dans l’utilisation du pluriel qui peut être une barrière à une orthographe correcte. Dans notre travail, l’étude de la typologie des erreurs selon Catach (1995) puis Blanche-Benveniste (1968) apporte quelques explications sur ces dernières à travers les exemples présentés. Une partie vient compléter notre travail sur les barrières à l’orthographe. Cette dernière présente les problèmes de concentration et de mémorisation qui peuvent porter préjudice au travail d’écriture. Il y a aussi les problèmes de compréhension du sens et l’absence ou le manque de reprise et de correction des erreurs. Le français et ses cas particuliers demandent un effort considérable et sont à la source de beaucoup d’erreurs. Il est fortement conseillé de les étudier de près. Il ne faut pas outrepasser le développement des nouvelles technologies et d’internet qui regroupent un nombre incalculable de plateformes en ligne et gratuites pour pratiquer l’orthographe. Enfin, bien trop souvent, le travail de relecture est négligé. Cependant, il s’agit d’une étape primordiale qui empêcherait bien de faire des fautes d’orthographe.