Türkiye’de Bireysel Emeklilik Sistemi Uygulaması


Creative Commons License

Türkel U.

Sosyo Ekonomik Stratejiler I: Ekonomi-Maliye-Finans-Kamu Yönetimi, Özgür Çatıkkaş, Hamza Kahriman, Ayhan Yatbaz, Editör, IJOPEC Publication Limited, London, ss.165-182, 2017

  • Yayın Türü: Kitapta Bölüm / Araştırma Kitabı
  • Basım Tarihi: 2017
  • Yayınevi: IJOPEC Publication Limited
  • Basıldığı Şehir: London
  • Sayfa Sayıları: ss.165-182
  • Editörler: Özgür Çatıkkaş, Hamza Kahriman, Ayhan Yatbaz, Editör
  • Marmara Üniversitesi Adresli: Evet

Özet

Bireyler insanlık tarihi boyunca; hem temel ihtiyaç ve gereksinimlerini karşılayarak hayatta kalma, hem de yaşadıkları ortamlarda katma değer yaratarak, gerek kendilerine gerekse önem verdikleri kişi veya değerlere iyi bir gelecek bırakma çabası içinde olmuşlardır. İnsanoğlu modernleşerek makineleri, silahları, her türlü alet edevatı kullanmaya başlayıp, para gibi bir değişim aracı yarattığında ve yerleşik bir yaşama geçip mülkiyet sahibi olduğunda; bu değerlerini düzenleyecek, organize edecek ve nesiller boyu yaşamalarını sağlayacak kurumlara ihtiyaç duymuştur. Binlerce yıllık evrimsel süreç içerisinde aile gibi ufak kurumlar büyüyerek ve birleşerek ülkeleri, devletleri ve onların kurumlarını oluşturmuşlardır.


Özellikle Sanayi Devrimi’nden sonra toplumsal ilişkilerin karmaşıklaşması ve insanoğlunun yüzyıllardır süregelen yaşam biçimini değiştirmek zorunda kalmasıyla; önce çalışma hayatının düzenlenmesi gerekliliği, daha sonra da bu ‘çalışma’ yani ‘emek’ sayesinde elde edilecek ücretin ya da sermayedarın elde edeceği karın, ya da mülkiyet sahibinin elde edeceği kira gelirinin nasıl değerlendirileceği, harcanacağı ya da biriktirileceği gündeme gelmiştir. İktisat teori ve politikalarıyla da onlarca yıl toplumlara yol gösterilip, bugünkü sistem oluşturulmuştur.

 

Bugün, dünyanın çoğu ülkesinde olduğu gibi ülkemizde de sosyal devlet anlayışıyla ve kurumlarıyla inşa edilen çalışma hayatı; bu çalışma hayatı dolayısıyla elde edilen maaş, ücret ya da benzeri diğer gelirler söz konusudur. Devlet; vatandaşlarının çalışma hayatını düzenlemek, sağlıklı yaşamalarını sağlamak ve tüm ihtiyaçlarını karşılayıp kendilerine sürdürülebilir bir gelir yaratmak için çeşitli kurum ve değerler oluşturmuştur. Sosyal güvenlik uygulamaları da bu şekilde işlevsel hale gelmiştir.

 

Farklı gelir gruplarındaki toplumsal katmanların çoğalması, bu gruplar arasındaki ihtiyaçların karşılanması adına kaynak transferine ihtiyaç doğmuştur. Bu yüzden finansal kurumlar ve finansal yatırım araçları ortaya çıkmıştır. Ayrıca sosyal devlet imkânlarının yarattığı tasarruf ve birikim sistemlerinin yetersizliklerini karşılamak amaçlı özel emeklilik sistemleri de oluşturulmuştur.