01.01.2023 TARİHİNDE YÜRÜRLÜĞE GİREN İSVİÇRE MİRAS HUKUKU REVİZYONU ÇERÇEVESİNDE SAKLI PAYLI MİRASÇILAR VE YENİ SAKLI PAY ORANLARI


Yılmaz C.

Hukuk ve Adalet Eleştirel Hukuk Dergisi, cilt.15, sa.33, ss.3-26, 2023 (Hakemli Dergi) identifier

  • Yayın Türü: Makale / Tam Makale
  • Cilt numarası: 15 Sayı: 33
  • Basım Tarihi: 2023
  • Dergi Adı: Hukuk ve Adalet Eleştirel Hukuk Dergisi
  • Derginin Tarandığı İndeksler: TR DİZİN (ULAKBİM)
  • Sayfa Sayıları: ss.3-26
  • Marmara Üniversitesi Adresli: Evet

Özet

01.01.2023 tarihinde yürürlüğe giren İsviçre Miras Hukuku Reviz- yonu, Miras Hukuku’nun temel yapısını değiştirmeden, zamanın şartla- rıyla uyumlu, toplumsal gelişmelere uyarlanma amacını güden kapsamlı bir revizyonun ilk aşamasını oluşturmaktadır. Revizyon gerekçesinde, revizyonun merkezinde; saklı pay oranla- rının azaltılarak miras bırakanın tasarruf özgürlüğünün arttırılmasının yer aldığı belirtilmiştir. Revizyon öncelikle, miras bırakanın karar verme özerkliğini güçlendirmeyi amaçlamaktadır. Bunun uzantısı olarak da saklı payların kaldırılması veya azaltılması, doğrudan mevcut tasarruf oranının artmasını sağlayacak böylece miras bırakanın karar alma özerk- liği genişleyecektir. 1 Ocak 2023 tarihinde yürürlüğe giren yeni ZGB m. 471 uyarınca; saklı pay; yasal miras payının yarısı, yani ½’si dir. Bu doğrultuda; altsoyun saklı payı, yasal miras payının ¾'ünden ½'sine indirilmiştir. Reviz- yonla birlikte, saklı pay oranı; altsoy, eşler ve tescil edilmiş(kayıtlı) ha- yat ortakları/ partnerler için ve dolayısıyla tüm saklı paylı mirasçılar için eşitlenerek; yasal miras payının yarısı, ½’si dir. (ZGB m. 471). Buna karşılık, Revizyonla birlikte artık ana ve babanın saklı payları -yasal miras hakkına hala sahip olmalarına rağmen- kaldırılmıştır. Revizyonla birlikte yürürlüğe giren ZGB m. 472 uyarınca; boşanma davası esnasın- da, eşlerden birinin ölmesi durumunda, kanunda öngörülen şartların ger- çekleşmesi halinde sağ kalan eş, saklı pay hakkını kaybetmektedir. Do- layısıyla miras bırakanın serbest tasarruf oranı; saklı paylı mirasçıların olması halinde en az yarısıdır; oysa revizyondan önceki yasaya göre bu oran dörtte bir ile sekizde beş arasında değişmekteydi. Böylece miras bırakanın tasarruf özgürlüğü arttırılmakta ve miras bırakan, yeni düzen- lemeye göre terekesinin en az yarısı üzerinde her zaman serbestçe tasar- ruf edebilmektedir. İsviçre Miras Hukuku Revizyonuyla gerçekleştirilen saklı pay oranlarındaki değişiklikler, Karşılaştırmalı Hukuk’ta son yıl- larda birçok yabancı hukuk sisteminde gözlemlenen eğilimle de uyum içindedir. Revizyonda, yasal miras hakkına, yasal mirasçıların zümresine ve yasal miras paylarına ilişkin herhangi bir değişiklik öngörülmemiştir. Bu doğrultuda yeni düzenlemelerde yasal miras payları değişmeden kalmaktadır.
The Swiss Inheritance Law Revision, which entered into force on 01.01.2023, constitutes the first stage of a comprehensive revision ai- ming to adapt to social developments complying with time, without changing the basic structure of Inheritance Law. In Preamble, it is stated that the centre of the revision is to increa- se the freedom of disposal of testator by reducing the compulsory porti- ons. The revision primarily aims to strengthen the decision-making au- tonomy of the testator. The abolition or reduction of the compulsory por- tions will directly lead to an increase in the available disposable por- tion, thus expanding the decision-making autonomy of the testator. According to the new ZGB Art. 471, the compulsory portion is half; ½ of the legal inheritance share. Consequently, the compulsory portions of the descendant has been reduced from ¾ to ½ of the legal inheritance share and the rate of the compulsory portion has been equa- lised for the heirs by descendants, spouses and registered partners(heirs with compulsory portions): half of the legal inheritance share, ½ of the legal inheritance share. In contrast, the revision abolished the compul- sory portions of the parents, although they still have the legal right of inheritance. Pursuant to new ZGB Art. 472, in the case of death of one of the spouses during the divorce proceedings, the surviving spouse is deprived of the right to compulsory portion if the prescribed conditions are fulfilled. Therefore, the free disposable portion of the testator is at least half in the case of heirs with compulsory portion; previously this ratio was varied between one-fourth and five-eighths. Thus, the freedom of disposition of the testator is increased and testator can freely dispose of at least half of his/her estate at any time. The changes in the compul- sory portions are in accordance with the trend observed in many foreign legal systems recently in Comparative Law. The revision does not fore- see any changes regarding the right of inheritance, the category of legal heirs and the legal shares of inheritance. Accordingly, the legal inheri- tance shares remain unchanged in the new regulations.