18.yy ve 19. yy. Dönem Tablolarından Örneklerle Osmanlı Dönemı̇ Kadın Kıyafetlerı̇nı̇n Gı̇yı̇m Sanatları Açısından Değerlendı̇rı̇lmesı̇ (18th And 19th Century The Evaluation Of Women's Clothing in The Ottoman Period With Examples From The Period Tables in Terms Of Clothing Arts 9

Öznaz D., İşgören A. N., Bayburtlu Ç., Acar Büyükpehlivan G.

7th International Mardin Artuklu Scientific Researches Conference December 10-12, 2021, Mardin, Türkiye, 10 Aralık 2021, ss.137-139

Yayın Türü: Bildiri / Özet Bildiri
Basıldığı Şehir: Mardin
Basıldığı Ülke: Türkiye
Sayfa Sayıları: ss.137-139
Marmara Üniversitesi Adresli: Evet

Özet

ÖZET

Örtünme ve doğal koşullardan korunma dürtüsüyle temel bir gereklilik olarak ortaya çıkan giyim ihtiyacı, zamanla toplumların kendine özgü kültürel özelliklerini yansıtan giyim tarzlarına dönüşmüştür.

İlk zamanlarda temel gerekçelerle örtünen insanoğlu, zamanla kıyafet veya giysi adı verilen bu bilinçli örtünmeyi, bazı kültürlerde ulusal kimliklerini vurgulayacak biçimde farklılıklar yaratarak geliştirmişlerdir. Öyle ki bazı topluluklar giysileri ile rahatlıkla ayırt edilebilir olmuştur.

Bu bağlamda Türk kadın kıyafetlerinin, Orta Asya'dan başlayarak Anadolu'ya kadar süren ve bu topraklarda devam eden tarihsel sürecinde çok zengin bir giyim kuşam kültürüne sahip olduğu görülmektedir. Orta Asya Türk kadın giyimine ilişkin çok az sayıda bilgi, yapılan kazılar ve araştırmalar sonucu ortaya çıkarılabilmiş, günümüze kalabilen örneklerin azlığı ve zamana bağlı olarak yıpranmış olması Orta Asya Türk kadın giyimi konusunda kesin sonuçlar alınmasını engellemiştir.

Selçuklu dönemine ait giysiler hakkında döneme ilişkin az sayıda kalabilen giysi örnekleri, minyatürler ve seyahatnameler, dönemin giysi özelliklerinin belirlenmesinde önemli katkılar sağlamıştır. Türk kadın giyiminde en zengin, görkemli örnekler ise Osmanlı döneminde görülmekte olup, döneme ilişkin günümüze kalabilen örnekler çeşitli müzelerde sergilenmekte, dönem tablolarında incelikle betimlenmekte, seyahatnamelerde ayrıntılı olarak tarif edilmektedir.

Osmanlı İmparatorluğu ve Doğu, 15.YY.’dan itibaren Batı’nın ilgisini çekmiş, Avrupa’nın çeşitli sınıflardan insanları, aydınları, sanatçıları, çok erken dönemlerden başlayarak gizemli, kendilerine görece kapalı dünyanın büyüsüne kapılmışlardır. Değişik dönemlerde birçok yazar, sanatçı, seyyah bu gizemin izini sürmüş, yapıtlarında bazen gerçeklikleri, bazen de kendi hayallerini anlatmış, öyküleştirmiş, betimlemişlerdir. Özellikle 18.YY’da diplomatik ve ticari ilişkilerin artması, birçok diplomat, tüccar, gezgin ve ressamı Osmanlı topraklarına gelmesine neden olmuştur. Türk tarzı yaşam modasına kapılan birçok Avrupalı sanatçı Osmanlı dünyasını, kültürünü, yaşamını, giyim kuşamını zengin bir çeşitlilikle betimleyerek tarihin görsel belleğine işlemişlerdir.

Bu çalışmada, Tük kadın giyiminin en zengin örneklerinin olduğu Osmanlı Dönemi 18.YY ve 19.YY. kadın kıyafetleri, dönemin ressamlarının tablolarında yer alan betimlemeler doğrultusunda giyim sanatları açısından değerlendirilerek, model-kesim özellikleri, malzeme ve süsleme özellikleri ile kıyafeti tamamlayan ögeler tespit edilmeye çalışılmıştır.

Bu çalışma, tarama modeline dayalı mevcut durumu ortaya koymaya yönelik nitel bir saha çalışmasıdır. Çalışmaya temel teşkil edecek dönem tablolarının belirlemesi amacıyla konu ile ilgili kaynaklar taranarak, kıyafet özelliklerinin ayrıntılı olarak betimlendiği eserler seçilerek inceleme kapsamına alınmıştır.

Anahtar Kelimeler: Osmanlı Dönemi Kıyafetleri, Kadın Giyimi, Giysi Tarihi