Akademik Veri Yönetim Sistemi
Uluslararası Azerbaycan Bilimsel Araştırmalar Kongresi, 28 Mayıs 2022, ss.13-14, (Özet Bildiri)
Geçmişten günümüze kadar tarihte sıklıkla karşımıza çıkan uluslararası nitelikteki silahlı çatışmalar dünyada
yıkımlara, sivil vatandaş kayıplarına sebep olarak günümüzde üzerinde tartışılması ve ciddi önlemler alınması
gereken önemli bir konuya dönüşmüştür. Bu nedenle 19. yüzyıldan günümüze savaşın şiddetini ve yıkımını
azaltmak için birçok çalışma yapılmıştır. 1949 tarihinde oluşturulan Cenevre Sözleşmeleri de bunlardan biridir.
Cenevre Sözleşmeleri savaş alanında yaralı olan silahlı kuvvetlere, sivillere ve savaş esirlerine yönelik insani
muameleyi şekillendiren kurallar bütünüdür. Özellikle silahlı çatışma esnasında sivillerin korunması ve güvenliğinin
temin edilmesi konusu IV. Cenevre Sözleşmesinde kapsamlı bir şeklide ele alınmıştır. Lakin günümüzde
yaşanan birçok uluslararası nitelikteki silahlı çatışma bazı ülkelerin bu sözleşmeleri ihlal ederek insan hayatını
hiçe saydığını ve kendi menfaatleri doğrultusunda hareket ettiğini göstermektedir. Nitekim I. Karabağ Savaşı’nda
yaşanan Hocalı Soykırımı bu hususta önemli bir örnek teşkil etmektedir. Azerbaycan ve Ermenistan arasında
yaşanan I. Karabağ Savaşı esnasında önemli bir stratejik konuma sahip olan Hocalı ilçesinde, Ermeni saldırısı
ile gerçekleştirilmiş Hocalı Soykırımı tarihe kazınan en vahşet dolu sivil katliamlarından bir olmuştur. 25 Şubat
1992 tarihinde Ermeniler tarafından gerçekleştirilen Hocalı Soykırımı’nda katledilmiş sivil vatandaşların sayısı
613 ve esir alınmış kişilerin sayısı ise 1.275 olarak kayıtlara geçmiştir. Bu büyük soykırım sadece Azerbaycan
halkına karşı değil, tüm dünyaya ve insan haklarına karşı yapılmış bir eylem olmuştur. Bu çalışmanın amacı devletlerin
kendi menfaatleri ve hedefleri doğrultusunda gerçekleştirdikleri uluslararası nitelikteki silahlı çatışmalar
sonucunda neden oldukları yıkımları ve sivil kayıpları, I. Karabağ Savaşı’nda yaşanan Hocalı Soykırımı örneği
üzerinden ele alarak değerlendirmektir. Bu değerlendirmeyi yapabilmek için de 1949 Tarihli Cenevre Sözleşmeleri
incelenmiş, Azerbaycan ve Ermenistan arasında yaşanan silahlı çatışmalar sonucu gerçekleştirilen Hocalı
Soykırımı objektif bir perspektifle açıklanmıştır.