Akademik Veri Yönetim Sistemi
Orkun Ozan Yayınevi, Antalya, 2019
Ülke ekonomilerinin gelişmişliğini ve performansını birkaç önemli göstergeye bakarak değerlendirebiliriz. Bu göstergelerden belki de en önemlisi büyümedir. Bununla birlikte büyümenin sağlanabilmesi ve sürdürülebilirliği açısından tasarruflar da bir o kadar belirleyici rol oynamaktadır.
Makroekonomik bakış açısıyla tasarruf, sermaye birikimi olması yönüyle yatırımların kaynağını oluşturmaktadır. Mikroekonomik olarak ise bireyler; servet birikimi sağlamalarının yanı sıra, yaşamları boyunca refah düzeylerindeki dalgalanmaları önlemek amacıyla tasarruf etme eğiliminde olurlar. Ancak bireylerin tasarruf düzeyleri; gelir seviyesi, eğitim düzeyi gibi diğer etkenler doğrultusunda şekillenmektedir.
Gelişmekte olan ülkelerin süregelen yatırım ve istikrarlı büyüme ihtiyaçları dikkate alındığında yatırımların finansman kaynağı olarak tasarruflar öne çıkmaktadır. Yatırımlar için gerekli olan yurtiçi tasarrufların yetersiz olması, ülkelerin dış finansmana bağımlı olma sonucunu doğurmaktadır. Yurtiçi tasarrufları yetersiz ülkelerin cari işlemler açığının yüksek seyretmesi, dış finansman şoklarına karşı ekonomilerdeki duyarlılığı ve kırılganlığı arttırmaktadır. Bu yapıdaki ekonomilerde dış kaynak akışının azalması veya kesilmesi, büyüme sürecini olumsuz yönde etkileme potansiyeli taşımaktadır.
Ekonomilerde tasarrufların yatırımlara aktarılması ise finansal sistemler aracılığıyla gerçekleşmektedir. Finansal sistem içerisinde tasarruf sahipleri, finansal aracılar vasıtasıyla birikimlerini fon ihtiyacı olan fon talep edenlere kullandırmaktadır. Günümüzde farklı ülkelerde finansal yapılar değişkenlik göstermekle birlikte bankalar halen finansal aracılık işleminin merkezi konumundadırlar.
Bankacılık sistemi ekonominin ihtiyaç duyduğu kredi ve likidite ihtiyacını sağlarken aynı zamanda ekonomi politikalarını desteklemektedir. Tasarrufları özendirerek, tasarruf sahiplerinden topladıkları fonları krediler vasıtasıyla ekonominin öncelikli alanlarına aktarmaları, bankaların ekonomik kalkınmanın sağlanmasında kritik etkiye sahip olduklarını göstermektedir.
Yukarıdaki açıklamalar çerçevesinde bu çalışmada, ekonomiler için yurtiçi tasarrufların ulusal değerinin arttığı ve yeniden ön plana çıktığı bir dönemde, Türkiye gibi gelişmekte olan ülkelerde yurtiçi tasarruf düzeyine etki eden değişkenler ile aralarındaki ilişkinin yönü ve boyutu araştırılmıştır. Ayrıca bankacılık ile tasarruflar ve ekonomi arasındaki bağlantıyı görebilmek amacıyla bankaların verdiği krediler ile yurtiçi tasarruflar arasındaki ilişki araştırmaya dahil edilmiştir.