Akademik Veri Yönetim Sistemi
Turkish StudiesEducational Sciences, cilt.14, sa.2, ss.2031-2046, 2019 (Hakemli Dergi)
Bu çalışmanın amacı, öğretmen adaylarının içten-dıştan denetim
odaklarını yordayan değişkenlerin belirlenmesidir. Bu amaç
doğrultusunda, nicel araştırma kapsamında yer alan nedensel
karşılaştırma araştırması yapılmıştır. Araştırmanın bağımlı değişkeni
içten-dıştan denetim odağı, bağımsız değişkenleriyse cinsiyet, alan
(sayısal-sözel), sosyo-ekonomik durum ve problem çözme becerisidir.
Araştırma verileri Marmara Üniversitesi Atatürk Eğitim Fakültesinde
farklı bölümlerde öğrenim gören 848 öğretmen adayından toplanmıştır.
Araştırmaya katılan öğretmen adaylarının yüzde 58.2’si kız, yüzde 41.8’i
ise erkektir. Bu çalışmanın verileri, Rotter’in Denetim Odağı Ölçeği,
Problem Çözme Envanteri ve Kişisel Bilgi Formu kullanılarak elde
edilmiştir. Araştırma verileri 2018-2019 eğitim öğretim yılı güz yarıyılında
toplanmıştır. Katılımcıların denetim odakları üzerinde bağımsız
değişkenlerin etkilerini belirlemek amacıyla ikili (binomial) lojistik
regresyon analizi yapılmıştır. Analiz iki defa tekrar edilmiştir: Birinci
analizde tüm katılımcılar araştırmaya dahil edilmiştir. İkinci analizde ise
denetim odağı grup ortalamasının bir standart sapma sağında ve solunda
olanlar araştırmadan çıkarılmıştır. Araştırma bulgularına göre,
katılımcıların yüzde 54.5’i dıştan, yüzde 45.5’i ise içten denetim odağına
sahiptir. İlk analizi sonucuna göre, bağımsız değişkenler denetim
odağındaki varyansın yüzde 10’unu yordamaktadır. İkinci analizde bu
oran yüzde 26’ya çıkmıştır. İlk analizde cinsiyet ve problem çözme
anlamlı yordayıcılar iken ikinci analizde iki değişkene alan değişkeni de
katılmıştır. İlk analiz bulgularına göre, bir erkek öğrencinin içten denetim
odağına sahip olma ihtimali yüzde 63 iken, bir kız öğrencinin yüzde
37’dir. Problem çözme becerisi yüksek ve düşük olan öğrencilerin içtendenetime sahip olma ihtimalleri benzerdir. İkinci analiz sonucuna
göreyse erkek öğrencilerin içten denetime sahip olma ihtimali yüzde 70’e
çıkmıştır. Sonuç olarak, erkek öğrenciler, problem çözme becerisi yüksek
olanlar, sayısalcılar ve ekonomik durumu düşük olanların içten denetime
sahip olma ihtimalleri daha yüksektir.