Veri tabanları, düşünsel yaratıcılık içermeleri halinde Fikir ve Sanat Eserleri Kanunu m. 6-11 uyarınca derleme eser olarak, esaslı yatırım içermeleri halinde ise ek madde 8 uyarınca sui generis hak kapsamında korunabilir. Veri, dijital piyasalarda önemli pazar gücüne sahip platformların ortaya çıkmasında önemli rol oynayan faktörlerden biridir. Dijital platformların sahip oldukları veri setlerinin ne ölçüde söz konusu eser ve sui generis hak korumasından yararlanacağı, bu bakımdan dijital piyasaların rekabetçiliği ile doğrudan ilgili bir sorundur. Dijital platformların veri tabanları, çoğu durumda verilerin seçiminde veya düzenlenmesinde düşünsel yaratıcılığın bulunmaması dolayısıyla eser sayılamasalar da özellikle verilerin sunulmasına esaslı yatırım içermeleri nedeniyle sui generis hak korumasından yararlanabilirler. Ancak söz konusu veri tabanlarının oluşturulmasında kullanıcıların yoğun katılımının olması ve dijital platformların ekonomik güçleri dolayısıyla sui generis hakkı piyasadaki rekabeti bozmak amacıyla kullanma kabiliyetine sahip olmaları, söz konusu hakkın sınırlarının bu platformlar özelinde daha özenli çizilmesini gerekli kılmaktadır. Avrupa Birliği’nde Veri Kanunu başta olmak üzere bazı düzenlemelerde dijital platformların sui generis hakkına doğrudan veya dolaylı sınırlamalar getirilmiştir. Türk Hukukunda ise dijital platformlara veri erişebilirliği ve taşınabilirliğine yönelik yükümlülükler getiren Elektronik Ticaretin Düzenlenmesi Hakkında Kanun ve Rekabet Kurulu uygulaması, sui generis hakkın ileri sürülmesini sınırlandırmaktadır. Bu makale, dijital platformların veri setlerinin veri tabanı olarak korunabilirliğini ve özellikle dijital piyasaların rekabetçiliğini korumak için söz konusu haklara getirilen sınırlamaları ele almayı amaçlamaktadır. Türk hukuku açısından yol gösterici olmaları sebebiyle makalede, Avrupa Birliği hukuku ile Amerika Birleşik Devletleri hukukundaki düzenlemeler ve yargı kararları da incelenmiştir.
Databases involving intellectual creativity may be protected as compilation works pursuant to Articles 6-11 of Law on Intellectual and Artistic Works, while those involving substantial investment may benefit from sui generis protection according to Additional Article 8 of the said Law. Data is one of the key drivers for the emergence of digital platforms with significant market power in digital markets. To what extent the datasets held by digital platforms are eligible for those protections thus directly relate to the contestability of digital markets. In most cases, digital platforms’ databases are not eligible for copyright protection due to the lack of intellectual creativity in the selection or arrangement of data. In most cases, digital platforms are likely to benefit from sui generis rights particularly due to substantial investment in the presentation of data. Nevertheless, given the role of users in generating the content of these databases, and the potential for economically powerful digital platforms to exploit sui generis rights in ways that distort competition, it is essential to carefully delineate the scope of sui generis protection for such platforms. In the European Union, various legislative instruments – notably Data Act – place constraints on sui generis right in the context of digital platforms. In Turkish law, the scope of the sui generis database right is likewise limited by obligations concerning data accessibility and portability, as set forth in the Law on the Regulation of Electronic Commerce and imposed by the Turkish Competition Authority. This article examines the extent to which datasets held by digital platforms may be protected under the sui generis database right, with particular attention to the legal and regulatory limitations designed to safeguard competition in digital markets. To provide a comparative perspective, the analysis also explores relevant regulatory frameworks and case law from both the European Union and the United States.
