Akademik Veri Yönetim Sistemi
İnsan ve Toplum Bilimleri Araştırmaları Dergisi, cilt.11, sa.1, ss.404-429, 2022 (Hakemli Dergi)
Sami Efendi, 1838-1912
yılları arasında yaşamış ünlü bir hattattır. Küçük yaşlarda aldığı devlet
memurluğu görevini 58 yıl sürdürmüş, her kesimden insanın dikkatini çekmiş,
gerek yazılan kaynak eserlerde gerekse kaleme alınan makalelerde övgüye mazhar
olmuştur.
Hattat Sami Efendi celî
sülüste Mustafa Râkım’ın; celî ta’lîkte Yesârîzâde Mustafa İzzet Efendi’nin
takipçisidir. Üstün kâbiliyeti ve tükenmek bilmeyen gayreti sayesinde celî
sülüste Râkım yolunun; celî ta’lîkte ise Yesârîzâde yolunun en önemli
temsilcisi hâline gelen Sâmi Efendi, yetiştirdiği talebelerle hüsn-i hattın XX.
asra aynı mükemmel tavırla aktarılmasını ve günümüze ulaşmasını sağlamıştır.
Yazmış olduğu onlarca
eseriyle, sadece kendi dönemindeki hattatları değil, aynı şekilde günümüze
kadar gelen ve hattatlık mesleğini icra eden sanatkârları da etkileyen Sâmi
Efendi’nin hayatı, tahsili, ailesi, resmi görevleri ve sanatı araştırmacıların
ilgisini çekmiştir.
Yüzlerce öğrenci yetiştiren Sâmi Efendi, daha
hayatta iken hat sanatının en önemli mihenk taşlarından biri hâline gelmiştir.
Bu çalışmada, hat sanatı bakımından hâlâ aşılamayan, etkisi günümüze kadar
devam eden Sâmi Efendi’nin hayatı hakkında bilinmeyen arşiv belgelerine yer
verilmiştir. Tespit edilen 43 belgenin tamamı incelenip tahlil edilmiş, önemli
olarak görülen 30 belgenin ise transkripsiyonu yapılmıştır. Sâmi Efendi’nin
şahsı ve âilesiyle alakalı bilgilerin yanı sıra, memuriyeti, yıllar içerisinde
aldığı maaşları, kendisine verilen rütbe, nişân ve madalyaları arşiv belgeleri
ışığında incelenmiştir. Sâmi Efendi’nin belgelerde karışık olarak karşımıza
çıkan vazifeleri ve aldığı maaşları daha rahat anlaşılabilmesi için tablo
olarak da verilmiştir. Arşiv belgelerinin sıralamasında birbirine yakın konular
peş peşe getirilmeye çalışılmış, böylece konunun bütünlüğü sağlanmıştır.
Sami Efendi is a famous calligrapher who lived between 1838-1912. He
served as a civil servant at a young age for 58 years, attracted the attention
of people from all walks of life, and was praised both in the source works
written and in the articles written.
Calligrapher Sami Efendi wrote Mustafa Râkım in celi thuluth; He is a
follower of Yesârîzâde Mustafa İzzet Efendi in celi ta'lik. Thanks to his
superior ability and inexhaustible effort, the path of Râkım in celi thuluth;
Sâmi Efendi, who became the most important representative of the Yesârîzâde way
in celi ta'lik, with the students he trained, XX. century, with the same
excellent attitude, and ensured that it reached the present day.
The life, education, family, official duties and art of Sâmi Efendi,
who influenced not only the calligraphers of his time, but also the artists who
have survived and practiced the calligraphy profession, with the dozens of
works he wrote, have attracted the attention of researchers.
Sâmi
Efendi, who trained hundreds of students, became one of the most important
touchstones of calligraphy while he was still alive. In this study, unknown
archival documents about the life of Sâmi Efendi, whose influence is still
insurmountable in terms of calligraphy, are included. All of the 43 documents
identified were examined and analyzed, and 30 documents deemed important were
transcribed. In addition to the information about Sami Efendi's person and
family, his civil service, the salaries he received over the years, the rank,
medal and medals given to him were examined in the light of archival documents.
Sami Efendi's duties and salaries, which are seen in confusion in the
documents, are also given as a table to make it easier to understand. In the
order of archival documents, close subjects were tried to be brought one after
another, thus ensuring the integrity of the subject.