Müdaheleci Devletten Liberal Devlete: 1961 ve 1982 Anayasaları

Creative Commons License

Bozoklu M.

International Modern Scientific Research Congress, İstanbul, Türkiye, 05 Haziran 2021, ss.87-88

  • Yayın Türü: Bildiri / Özet Bildiri
  • Basıldığı Şehir: İstanbul
  • Basıldığı Ülke: Türkiye
  • Sayfa Sayıları: ss.87-88
  • Marmara Üniversitesi Adresli: Evet

Özet

İkinci Dünya Savaşı’nı müteakip dönemde savaşa filli olarak katılan ülkeler savaşın yıkıcı etkisini ve Büyük Bunalım’dan bu yana süregelen ekonomik istikrarsızlığın sonuçlarını ortadan kaldırmak için Bretton Woods Konferansında yeni bir iktisadi düzen ihdas ettiler. Klasik kapitalizmin kurallarıyla tam bağdaşmıyor gözüken bu yeni düzen, artık devletin ekonomik kalkınmacılığa doğrudan müdahele edip sosyal standartları yükseltmesini hedefliyordu. İlk defa 1961 Anayasasında tanımlanan sosyal haklar, kalkınma ekonomisi ve DPT, bu değişimin anayasal yansımalarıdır. 1970’li yıllara gelindiğinde ABD’de doların altına endeskli olmaktan çıkması ve Ortadoğu’dan yükselen petrol şoku ile Üçüncü Dünya ülkelerinin sahip olduğu zenginlikleri merkez konumdaki ülkeler açısından bir tehdit olmaktan çıkaracak neoliberal bir dönem başladı. Türkiye’nin 1982 Anayasası da sosyal devlet ve kalkınmacılık konularında benzer bir neoliberal eğilimi benimsemiştir. Bu bildiride, 1982 Anayasasının kişisel ve siyasi haklar bakımından sahip olduğu otoriter ruh, liberal eğilimde olmadığı izlenimini uyandırdığı için literatürde aksi savunulsa da gerek dönemin anayasa yapıcılarının Anayasaların ekonomik ruhu konusundaki iradeleri gerekse Anayasa Mahkemesinin içtihatları ışığında 1961 ve 1982 Anayasalarının farklı farklı ekonomi modellerini benimsemiş oldukları incelenecektir.

The countries that actively participated in the war in the period following the Second World War established a new economic order at the Bretton Woods Conference in order to eliminate the destructive effect of the war and the consequences of the economic instability that has been going on since the Great Depression. This new order, which seemed to be incompatible with the rules of classical capitalism, now aimed for the state to directly intervene in economic development and to raise social standards. Social rights, development economics and SPO, which were first defined in the 1961 Constitution, are the constitutional reflections of this change which are so radical steps for Turkish economical and legal system. By the 1970s, a neoliberal era began that would stop the wealth of Third World countries from being a threat to the central countries after the rising oil shock in the Middle East and removing the dollar from being indexed to gold in the USA. In the 1982 Constitution of Turkey, it has adopted a similar neoliberal trend in social state and developmentalism issues. In this conference, it will be examined that the Constitution adopted different economic models of the 1961 and 1982 Constitutions in the light of both the will of the constitution makers of the period regarding the economic spirit of the Constitutions and the jurisprudence of the Constitutional Court, although the opposite is advocated in the literature, as the authoritarian spirit of the Constitution in terms of personal and political rights gives the impression that it does not have a liberal tendency.