Akademik Veri Yönetim Sistemi
Tıp Eğitimi Dünyası, cilt.20, sa.60, ss.82-100, 2021 (Hakemli Dergi)
Eğitim dahil olmak üzere tüm alanlarda karşı karşıya olduğumuz problemlerin niteliği bizi bu problemleri paradigma düzeyinde ele almaya ve yeni paradigma arayışlarına zorlamaktadır.
Derleme (görüş ve değerlendirme) türünde olan bu yazıda, ilgili literatür taranarak tıp eğitimi de dahil olmak üzere bilim ve eğitim dünyasında tartışılan yeni paradigma arayışları ele alınmış ve bu tartışmalar için taslak bir çerçeve ile birlikte öğrenme ve değerlendirmeye ilişkin kavramsal ve kuramsal çerçeveler oluşturma denemesine girilmiştir.
Bu taslak çerçevenin makro çerçevesini Varoluş Felsefesi, Karmaşıklık Bilimleri ve eğitimde sosyo-kültürel yapılandırmacı yaklaşım oluşturmuştur. Çerçevenin merkezi kavramları ise şu şekilde belirlenmiştir: “karmaşıklık”, “bağlamsallık”, “sınır, yaratıcı mesafe ve bağlanma”, “karşılıklı etkileşim ve dönüşüm” ve “birlikte yapılandırma ve birlikte gelişim”. Bu makro çerçeve ve merkezi kavramlar esas alınarak eğitim çıktılarına dayalı yaklaşım, yapılandırmacı eğitim ve öğrenme yaklaşımları, eğitim programı, ölçme-değerlendirme, program değerlendirme, öğrenen merkezli öğrenme kuramları ve modelleri ile öğrenme ortamına/iklimine ilişkin mevcut kuramlar tartışılmıştır. Bu yaklaşıma ve kuramlara yönelik son yıllarda yapılan eleştiriler ele alınmıştır. Eğitimde sistem yaklaşımı, “karmaşık sistem” anlayışı çerçevesinde yeniden değerlendirilmiştir. Gerek eğitim programı gerekse ders kurulu, blok, staj ve seçmeli programlar gibi öğrenim programları sadece çıktıya dayalı değil aynı zamanda sürece dayalı gelişimsel bir yaklaşımla “bağlamsal program” kavramlaştırması üzerinden yeniden çerçevelendirilmeye çalışılmıştır. Sosyokültürel yapılandırmacı yaklaşım benimsenerek öğrenme ve değerlendirme süreçleri, “etkileşim merkezli reflektif / bağlamsal öğrenme ve değerlendirme” deneyimleri şeklinde ele alınmıştır. Son olarak “karmaşıklık” ve “bağlamsallık” esas alınarak, program değerlendirme süreçlerinin “süreç”, “bağlam”, “çıktı” ve “etki” arasındaki karşılıklı etkileşim ve dönüşüm çerçevesinde ele alınmasına ilişkin görüşlere yer verilmiştir.
Bu yazı ile karmaşıklık, bağlamsallık, karşılıklı etkileşim/dönüşüm ve birlikte gelişim kavramları üzerinden öğrenmeye, öğrenme ortamına/iklimine ve program değerlendirmeye ilişkin üç kavramsal ve kuramsal çerçeve geliştirilmiştir. Bu çerçeveler taraflara tıp eğitimi süreçlerini farklı bir paradigma üzerinden ele alma fırsatı sunmaktadır.