KLASİK TÜRK MÛSİKÎSİNDE ÎKĀʻ (USÛL-VEZİN İLİŞKİSİ)


Creative Commons License

İlhan Harmancı A. B.

Müzik Araştırmalarında Bilimsel Yöntem ve Yaklaşımlar, Doç.Dr. Ülkü Sevim Şen,Doç. Dr. Yavuz Şen,Doç. Dr. Şevki Özer Akçay, Editör, Nobel Yayın Dağıtım, Ankara, ss.91-111, 2022

  • Yayın Türü: Kitapta Bölüm / Araştırma Kitabı
  • Basım Tarihi: 2022
  • Yayınevi: Nobel Yayın Dağıtım
  • Basıldığı Şehir: Ankara
  • Sayfa Sayıları: ss.91-111
  • Editörler: Doç.Dr. Ülkü Sevim Şen,Doç. Dr. Yavuz Şen,Doç. Dr. Şevki Özer Akçay, Editör
  • Marmara Üniversitesi Adresli: Evet

Özet

Bestekârlar, güftenin veznine göre usûl seçiminde bazı usûlleri çok yüksek oranda tercih etmişler ve vezinleri usûle yerleştirirken yine aynı îkāʻ ı kullanmış-lardır. Çok tercih edilen îkāʻ kalıbını göz önünde tutup bunları geliştiren bes-tekârlar da vardır. Yakın veya uzak çağlarda yaşamış besteciler, aynı vezni bes-telerken hemen daima aynı îkāʻ kalıbını kullanmışlardır. Bu da îkāʻ kalıplarının klasik Türk müziği geleneğinin içinde sağlam ve klasikleşmiş yerinin olduğunu ispat etmektedir. Her usûl için yalnızca bir düzümün (ritmik gruplanmanın) kul-lanılması ritim, ölçü, düzüm, usûl kavramlarının birbirine girdiği bu dönemde, îkāʻ kavramının anlamım yitirmesine sebep olmuştur.

îkāʻ kalıpları bestecinin özgürlüğünü kısıtlayıcı kalıplar değildir. Zira bes-tekârlar bu kalıpların yol göstericiliği altında, kendi estetik zevklerine uygun ka-lıplar türetmişledir. Bu kalıplarla türetilmiş eserler de diğerleri kadar beğeni top-lamış ve günümüze kadar aktarılmıştır. Çalışmamızın amacı klasik Türk müziği repertuvarından sözlü eserler üze-rinde ika analizi yapacak olan araştırmacılara, bu analizi nasıl yapacakları hak-kında rehberlik etmek, bu konuda bir metodoloji oluşturmalarına ve bu metodo-lojiyi yayınlarına yazmalarına yardımcı olmak, onlara yol göstermektir.