Osmanlı Tezhip Sanatında Natüralist Üslûpta Çiçekler

Duran, GÜLNUR

Osmanlı Tezhip Sanatında Natüralist Üslûpta Çiçekler

Atıf İçin Kopyala

Duran G.

Süleyman Demirel Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü Dergisi, sa.31, ss.177-199, 2018 (Hakemli Dergi)

Yayın Türü: Makale / Tam Makale
Basım Tarihi: 2018
Dergi Adı: Süleyman Demirel Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü Dergisi
Derginin Tarandığı İndeksler: Academic Search Premier
Sayfa Sayıları: ss.177-199
Marmara Üniversitesi Adresli: Evet

Türklerin günlük hayatında vazgeçilmez bir unsur sayılan tabiat ve çiçek sevgisi, bezeme sanatlarımıza ilham kaynağı olmuş, üslûplaştırılmış veya tabiattan alınmış halleriyle çiçek motifleri, Türk sanatının bütün dönemlerinde yerini korumuş ve sevilerek kullanılmıştır. Yüzyıllar boyunca Türk tezhip sanatında önemli bir yer tutan hatayî grubu gibi tam üslûplaştırmanın tamamen hakim olduğu çiçek motifleri, XVI. yüzyılın ortalarından itibaren natüralist sayılabilecek çiçek motiflerine dönüşmeye başlar. Gül, sümbül, gibi tabiattaki pek çok çiçek, yeniden yorumlanarak yarı üslûplaştırılmış çiçek motifleri olarak tezhip sanatında yerini alır. Bu motiflerde üslûplaştırma biraz daha azalırken, çiçekler kendine özgü bir karakter kazanarak isimleriyle tanınır. XVII. yüzyılın ikinci yarısında, bu çiçekler, Osmanlıda başlayan Batılılaşma heyecanı ve Avrupa sanatının etkisiyle tabiattaki görüntüsünü koruyan natüralist üslûpta çiçeklere dönüşür. Sanatkârların da bu akımı benimsemesi ile yeni bir üslûb ortaya çıkar. XVIII. yüzyılda, bu ilginin tesirleri artar ve çiçek ressamlığının en parlak dönemi olur. XIX. yüzyılda, natüralist üslûptaki çiçekler, özellikle gül ve gül goncası dönemin vazgeçilmez motifi olmuştur.

Anahtar Kelimeler: Tezhip, Çiçek motifleri, Üslûplaştırma.

Nature and the love of flowers are indispensable factors in the daily life of Turks and they are sources of inspiration for our decorative arts. Flower motifs, whether stylized or naturalistic, have always been favourites of Turkish art.The entirely stylized floral motifs, dominant for centuries and represented for instance by the hatayî group that held an important place in Turkish illumination art, begin in the mid-16th century to turn into what may be considered naturalistic flower motifs. The rose and the hyacinth, like many flowers in nature, are reinterpreted as semi-stylized flower motifs in the illumination art. The stylizing of these motifs diminishes slightly, and the flowers become idiosyncratic and recognizable. Influenced by the enthusiasm of the Westernisation that took place in the Ottoman Empire in the second half of the 17th century, and also by European art, these flowers evolved into flowers as seen in nature, naturalistic flowers. As the artists adopt this movement, a new style appears. In the 18th century, the effect of this affinity manifests itself and this becomes a golden period for flower painting. In the 19th century naturalistic flowers, especially roses and rosebuds become an essential motif.

Key Words: Illumination, Flower motifs, Stylized.