Eurasian Academy of Sciences Eurasian Art Humanities Journal, sa.11, ss.51-66, 2019 (Hakemli Dergi)
Türk Müziği eserlerinin notalarında zaman zaman usûl sorunları ile karşılaşılmakta, usûllerle ilgili sorunlar
eserlerin notadan icrasında zorluklara sebep olmaktadır. Eserin ya usûlü yanlış tespit edilmekte ya da notaya
alınırken yanlış bölümlenmektedir. Türk Müziği eserlerine ait notaların gözden geçirilerek makam, usûl veya form yönünden hatalı olanların düzeltilmesi ile hem eserlerin doğru şekillerine ulaşmak mümkün olacak hem de
Türk Müziği usûl, makam ve form yönünden unutulmuş veya henüz farkına varılamamış usûl, makam ve
formlarla daha da zenginleşecektir. Bu çalışmada Hâfız Sâdeddin Kaynak’ın Hüseynî şarkısı usûl yönünden
analiz edilmiş, eserin usûlü yeniden belirlenerek şarkının bu usûle göre yazılmış notası verilmiştir.
Bu amaçla Hâfız Sâdeddin kaynak’ın eseri farklı kaynaklardan temin edilerek usûl (ritim) yönünden analizi
yapılmıştır. Güftesi Vecdi Bingöl’e ve bestesi Hâfız Sâdeddin kaynak’a ait “Ben bir çoban kızıyım” mısrası ile
başlayan şarkının usûlü, üç farklı kaynakta iki farklı şekilde belirtilmiştir. TRT nota arşivinden elde edilen
notada “Oynak+Sofyân”, Emin Ongan Üsküdar Mûsiki Cemiyeti Neşriyatı ile İzmit Büyükşehir Musiki Derneği
başlıklı notada ise “Aksak-Sofyân” olarak gösterilmiştir. Eser Münir Nurettin Selçuk’un sesinden dinlenilerek
yeniden notaya alındığında ise eserin Hâfız Sâdeddin kaynak tarafından sadece bu esere özgü olarak tertip
edilmiş dokuz zamanlı ve beş vuruşlu yeni bir usûl olduğu, eserin “Hey dağların meralı” mısrası ile başlayan
bölümünün ise Düyek usûlü ile başlayıp zaman zaman Sofyân ve Düyek usûllerinin karışık olarak işlendiği; “İn
dallardan aşağı” mısrası ile başlayan bölümünün ise yine eserin başındaki usûlle bestelendiği saptanmıştır.
Eserin usûlünün tespiti ve notaya alınışının hatalı olduğu; eserin usûlünün daha önce başka bir eserde
kullanılmamış olan farklı bir 9 zamanlı usûl olduğu sonucuna varılmış ve eserin notası gerçek usûlüne göre
yeniden yazılmıştır.