International Marmara Sciences Congress (Spring 2021)Proceedings Book , Arif Özkan,Serdar Biroğlu,Ömer Güngör,İsmail Kılıçaslan Kazım Kahraman Çağtay Taşdemirci, Editör, Imascon, Kocaeli, ss.331-336, 2021
METİLPREDNİZOLON VE METİRAPON TEDAVİLERİNİN TRAVMA SONRASI
STRES BOZUKLUĞUNDA NÖROKİMYASAL ETKİLERİ
Ayşe Melek Tanrıverdi Bademci
Marmara Üniversitesi / Sağlık Bilimleri Enstitüsü/ Biyofizik
aysemelek42@hotmail.com, ORCID: 0000-0002-4785-1916
Banu Aydın
Marmara Üniversitesi / Tıp Fakültesi/ Biyofizik
banuaydin@gmail.com, ORCID: 0000-0002-3267-8620
M. Zafer Gören
Marmara Üniversitesi / Tıp Fakültesi/ Tıbbi Farmakoloji
zgoren@gmail.com, ORCID: 0000-0002-8800-4043
Hülya Cabadak
Marmara Üniversitesi / Tıp Fakültesi/ Biyofizik
hcabadak@gmail.com, ORCID: 0000-0001-5757-2198
Özet
Travma sonrası stres bozukluğu (TSSB) yaşanılan bir travmayı çağrıştıran bir hatırlatıcının kişide
travmayı yeniden oluşturması ile seyreden bir anksiyete bozukluğudur. Stresli uyaranlar ve olaylar,
hipotalamik-hipofiz-adrenal (HPA) eksenini aktive eden bir dizi beyin yolağını etkiler. Stres
dönemlerinde, hipotalamusun paraventriküler çekirdeği, enerji depolarının katabolizmasını artıran,
fizyolojik ve psikolojik kaynaklarını harekete geçiren sinyal iletim yollarını aktive eden stres peptidi
kortikotropin salgılatıcı faktörü salıverir. Bu da bireyin strese karşı uygun bir davranış tepkisine izin
vermesinde etkilidir. Noradrenerjik iletinin miktarındaki veya etkisindeki artışlar, TSSB
patofizyolojisine dahil edilmiştir. Bu artan ileti; artan noradrenalin salınımından, değişen beyin
yanıtlarından veya her iki faktörün bir kombinasyonundan kaynaklanabilir. Önceki çalışmamızda TSSB
sıçan modelinde metilprednizolon ve metiraponun rostral ponstaki noradrenalin (NA) seviyeleri üzerine
etkileri incelenmiş, travmaya maruz kalan sıçanların anksiyete indeksleri, kontrol sıçanlarının anksiyete
indekslerinden anlamlı derecede yüksek bulunmuştur. Hem stresli hem de stresli olmayan sıçanlarda
metilprednizolon tedavisinin ardından donma süresinde önemli bir azalma gözlendi. Stresli sıçanların
rostral pons'undaki NA içeriği, stresli olmayan sıçanlarınkinden önemli ölçüde daha yüksekti.
Metilprednizolon veya metirapon tedavileri, stresli olmayan sıçanlarda NA içeriğini salin tedavisine
kıyasla azalttığı bulunmuştur. Bu çalışmada, steroidlerin rolünü göstermek üzere TSSB sıçan modelinde
travma öncesi metilprednizolon ve steroid sentez inhibitörü metirapon kullanılarak, hipotalamus
bölgesinde NA düzeyi üzerindeki etkileri incelenmiştir. 200-250 gram ağırlığındaki Sprague-Dawley
suşu dişi sıçanlar, fizyolojik tuzlu su, metilprednizolon veya metirapon tedavisi gören gruplara
ayrılmıştır. Enjeksiyonları takiben, kontrol grupları ve travmatize gruplar iki oturumdan oluşan gerekli
temiz ya da kirli kedi kumuna (doğal stres unsuru) maruz bırakılarak stres oluşturulmuştur, dekapitasyon
işleminden sonra hipotalamustaki NA düzeyleri ELİSA kiti kullanılarak analiz edilmiştir.
Metilprednizolonla tedavi edilen sıçanların NA konsantrasyonu stresli sıçanlarda, stresli olmayan
sıçanlara göre daha az bulunmuştur (p˂0.05). Travmatik olay ile hipotalamustaki NA düzeylerinin
arttığı sonucuna vardık. Bulgular, metilprednizolon tedavisinin, anksiyeteyi baskılayabileceğini
düşündürmektedir.
Anahtar Kelimeler: Noradrenalin, hipotalamus, metilprednizolon, metirapon.