Mustafa Lütfi el-Menfelûtî’nin el-Ikab isimli kısa öyküsünün tahlili


Tülü A.

RumeliDE Dil ve Edebiyat Araştırmaları Dergisi, sa.35, ss.1171-1183, 2023 (Hakemli Dergi) identifier

Özet

Mustafa Lütfi el-Menfelûtî, modern dönem Arap edebiyatı nesrinin en önemli yazarlarından biridir. Yazı üslubunda klasik dönem usullerini gözeten ve kendine özgü üslubuyla modern tarzda yazan Menfelûtî, okurlarıyla sadece sanata ve estetiğe bağlı bir iletişim kurmamış, aynı zamanda toplum meseleleri üzerinden de onlara düşüncelerini aktarmıştır. Menfalûtî’nin özgün ve tercüme hikayelerinin yer aldığı el-Abarât isimli eserindeki el-Ikab hikâyesi, üslubunu ve toplumsal meselelerin bir kısmına bakışını anlatması bakımından önemli bir hikâyedir. Menfalûtî, bu hikâyede farklı işkencelere maruz kalan ve haksız yere idam cezasına çarptırılan; yaşlıları, gençleri ve kadınları temsil eden kahramanların acıklı hikayesi üzerinden dönemin adalet, din ve yönetim anlayışlarını eleştirmiştir. Menfalûtî, romantizmin etkili olduğu bu hikayesini Cibrân Halîl Cibrân’ın el-Ervâḥu’l-mütemerride adlı hikâye kitabındaki Surâhu’l-kubûr isimli hikayesinden esinlenerek yazmıştır. Bu makalede önce yazarın hayatı ve edebi tesiri hakkında kısaca bilgi verilmiş, daha sonra el-Ikab hikâyesi, şekil ve muhteva bakımından incelenmiştir. Çalışmada muhteva bakımından inceleme iki hikâye karşılaştırılarak yapılmış ve bu karşılaştırmada iki yazarın içinde yetiştiği dini ve kültürel atmosferden nasıl etkilendiklerine ve yaşadıkları toplumsal şartların düşünce dünyalarına etkisine dikkat çekilmiştir.