Türkiye’de Mali Alanın Siyasi Konjonktür Çerçevesinde Analizi (2000-2021)


Creative Commons License

Çelen M., Yılmaz S., Güner A.

International Journal of Social Inquiry, cilt.15, sa.2, ss.311-333, 2022 (SSCI)

  • Yayın Türü: Makale / Derleme
  • Cilt numarası: 15 Sayı: 2
  • Basım Tarihi: 2022
  • Doi Numarası: 10.37093/ijsi.1115018
  • Dergi Adı: International Journal of Social Inquiry
  • Derginin Tarandığı İndeksler: Social Sciences Citation Index (SSCI)
  • Sayfa Sayıları: ss.311-333
  • Marmara Üniversitesi Adresli: Evet

Özet

Mali alan kavramı 2000’li yılların başından itibaren literatürde önemli bir yer edinmiştir. Önce gelişmekte olan ülkeler için bir kaynak yaratma aracı olarak görülen bu konu, 2008 krizi ve COVID-19 pandemisi ile birlikte hem gelişmekte olan hem de gelişmiş ülkeler için önem kazanmıştır. Makalede öncelikle mali alan kavramı ve kapsamı incelenmiş, mali alan yaratma yöntemleri açıklanmış, daha sonra ise mali alan literatürü taranmıştır. Çalışmada Heller yöntemi esas alınarak, Türkiye’de 2000-2021 yılları arasında vergi ve harcama politikalarındaki değişim incelenmiştir. Vergi politikası açısından bakıldığında, vergilerin ilgili dönemde dar bir koridorda seyrederek yüzde 24’lerde kaldığı; ayrıca dolaylı-dolaysız vergi kompozisyonunda değişiklik meydana geldiği görülmektedir. Harcama politikası açısından ise ilgili dönemin başında uygulanan istikrar politikaları sonucunda özellikle faiz harcamalarında meydana gelen azalmanın, sosyal yardım, sağlık ve eğitim harcamalarında önemli miktarda artışa imkân verdiği görülmektedir. Bu gelişmeler ile 20 yıl süresince hâkim parti olarak nitelendirilebilecek bir yönetimin, mali alanı nasıl yarattığı ve kullandığı üzerine siyasal konjonktür çerçevesinde bir değerlendirme yapılmıştır.