Akademik Veri Yönetim Sistemi
INTERNATIONAL ASIAN CONGRESS ON CONTEMPORARY SCIENCES – VIII, Aksaray, Türkiye, 5 - 07 Mayıs 2023, ss.898-900
Afganistan televizyon yayıncılığının tarihsel seyri tıpkı siyasi tarihi gibi inişli çıkışlı süreçlere sahne olmuştur. Televizyon yayıncılığı yaşanan değişim ve dönüşümlerden hemen hemen her dönemde etkilenmiştir. 2001 yılından sonra Afganistan’da 200’den fazla televizyon kanalı, 150’ye yakın radyo istasyonu, 400’den fazla basılı yayın kurulmuştur. Bu medya kuruluşları Afganistan’da niceliksel olarak genişlemiş ve büyümüştür. Aynı zamanda farklı etnik, siyasi ve dini kesimlere ait televizyon kanalları da bulunmaktadır. Televizyon programları ise Afganistan’da yaşayan farklı ırk ve kültürleri bir araya getirme, bilgilendirme ve kültürel gelişmede önemli rol oynamaktadır.
Bu çalışmanın temel amacı Afganistan’da televizyon yayıncılığının gelişimi ve siyasal dönüşümlerinin televizyon yayıncılığındaki etkilerini incelemektir. Bu bağlamda Afganistan’da 1978 yılında ilk televizyon yayıncılığının başlamasından 2021 yılına kadar olan dönem çalışma kapsamına alınmıştır. Aynı zamanda bu dönemdeki televizyon programları ve siyasi dönüşümlerin televizyon yayıncılığı üzerindeki etkileri incelenmiştir. 11 Eylül 2001 saldırısından sonra ABD ve NATO müttefiklerinin Afganistan’a girmesi ile kamu televizyon kanalının yanı sıra özel televizyon kanalları da yayın hayatına başlamıştır. Kısa zamanda Afgan halkının günlük yaşam pratiklerinde vazgeçilmez bir araç haline gelen televizyon; yayın saatleri, program içerikleri, konuları, kahramanları ve dili ile yaygın bir yaşam kültürü oluşturmuş ve toplumsal hayatın her alanında önemli bir rol oynamıştır. Sonuç olarak Afganistan’da ilk televizyon yayınlarının başlaması Türkiye’den yaklaşık on yıl sonraki bir döneme denk gelmektedir. Afganistan’da da Türkiye’de olduğu gibi televizyon yayınlarına öncülük eden kurumlar devlet kurumlarıdır. İlk televizyon yayıncılığı her iki ülkede de devlet eliyle başlatılmıştır. Bu nedenle siyasal iktidarlar aynı zamanda televizyon yayınlarının düzenleme ve denetimini de gerçekleştirmektedir. Bu bağlamda Afganistan’da çeşitli hükümetler döneminde televizyon yayınlarının farklı politikalarla yürütüldüğü görülmektedir. Uydu ve internet teknolojisinin devreye girmesi de önemli bir etken olarak televizyon yayıncılığını etkilemiş ve ivme kazandırmıştır. 2021 yılı itibarıyla yönetime gelen Taliban hükümeti tarafından her ne kadar medyaya bir baskı uygulanmış olsa da internet teknolojisinin yaygınlaşması ile bu süreç geçmişe oranla çok daha farklı bir seyir izlemektedir. Bu çalışmada, Afganistan’da televizyon yayıncılığının; içerik üretimi, program çeşitliliği ve yayın akışlarının teknolojik gelişmelerden çok siyasal dönüşümlerin etkisinde kaldığı ve yayıncılık tarihine inişli çıkışlı bir sürecin hâkim olduğu sonucuna varılmıştır.
Anahtar Kelimeler: Afganistan, Televizyon, Afgan TV Kanalları, Siyasi Dönüşüm,