25. Uusal İmmünoloji Kongresi, İstanbul, Türkiye, 20 - 22 Kasım 2020, ss.14
TERATOJENIK ETKI RISKLERINE GÖRE
SINIFLANDIRILAN BAZI İLAÇLARIN,
POLIMORFONÜKLEER LÖKOSIT FONKSIYONLARI
ÜZERINE İN VITRO ETKILERININ ARAŞTIRILMASI
Melike Silik Bayoğlu, Burçak Gürbüz, Ümran Soyoğul Gürer
Marmara Üniversitesi, Eczacılık Fakültesi, Farmasötik Mikrobiyoloji Anabilim Dalı,
İstanbul
Amaç: Teratojen; embriyonik ya da fetal gelişim sırasında anatomik ya da yapısal bozukluklara yol açan herhangi bir ajandır.
Hemen hemen tüm terapötik ajanların plasenta bariyerini geçerek fetal dolaşıma katıldığı kanıtlanmıştır. Gebelikte kullanılacak
antibiyotik ve antibiyotik dışı ilaçların doğrudan ya da dolaylı
olarak embriyoyu ve/veya fetüsü olumsuz etkilediği yönünde pek
çok çalışma mevcuttur. Ancak insanda teratojen olduğu kanıtlanmış sınırlı sayıda ilaç bulunmaktadır. İmmün sistemin teratojenik
ajanlardan nasıl etkilendiğini gösteren ve hücresel immün sistem
üzerine teratojenik ajanların etkisini inceleyen çok az çalışma bulunmaktadır. Bu amaç doğrultusunda çalışmamızda; Amerikan
Gıda ve İlaç Dairesi’nin (FDA) belirlediği teratojenik etki risklerine göre sınıflandırılan ilaç gruplarından folik asit (A grubu),
demir karboksimaltoz (ilk trimesterde X grubu, ikinci ve üçüncü
trimesterde C grubu), klindamisin ve seftriakson (B grubu), klaritromisin ve siprofloksasin (C grubu), kristalize streptomisin ve
tigesiklin (D grubu), izotretionin ve talidomid (X grubu)’in terapötik konsantrasyonlarının sağlıklı gönüllülerin polimorfonükleer lökosit (PMNL) fonksiyonları (fagositik aktivite ve hücre içi öldürme
aktivitesi) üzerine in vitro etkileri araştırılmıştır.
Yöntem: Çalışmamızda PMNL’ler, 20 sağlıklı gönüllüden alınan venöz kanlardan ficoll-hypaque gradient santrifüj yöntemi
ile izole edilmiş ve Alexander ve ark.nın nötrofil fonksiyonlarını
değerlendirme yöntemi modifiye edilerek, teratojenik etki risklerine göre sınıflandırılan ilaçların terapötik konsantrasyonlarının,
PMNL fonksiyonları (fagositik aktivite ve hücre içi öldürme aktivitesi) üzerine in vitro etkileri araştırılmıştır. Tüm sonuçlar istatistiksel olarak değerlendirilmiştir (Unpaired t test).
Bulgular: Çalışmamızda kullanılan ilaçların tümü PMNL’lerin fagositik aktivitesini (p<0.0001, p=0.0001, p=0.0002) ve hücre içi
öldürme aktivitesini (p<0.0001, p=0.0001, p=0.0003), kontrol
PMNL fonksiyonlarına göre anlamlı olarak artırmıştır.
Sonuç: Çalışmamızda kullanılan, teratojenik etki risklerine göre
sınıflandırılan ilaçların terapötik konsantrasyonlarının, PMNL
fonksiyonlarını kontrol PMNL fonksiyonlarına göre anlamlı olarak
artırdığı ve PMNL’lerin çalışmamızda kullanılan ilaçlardan etkilenmediği saptanmıştır.
Anahtar Kelimeler: İmmün Sistem, Polimorfonükleer Lökosit
Fonksiyonları, Teratojenik Etki Risklerine Göre Sınıflandırılan İlaç
Grupları