Akademik Veri Yönetim Sistemi
isophos, cilt.2, sa.4, ss.61-95, 2020 (Hakemli Dergi)
Geleneksel haber medyasında profesyonellerin üretimine
dayalı öykülerde haberin öznesi ile nesnesi durumundaki kişiler “söylem
seçkini” ve “söylem düşkünü” şeklinde tanımlanmaktadır. Söylem seçkinleri
genellikle siyasetçiler, sanatçılar, bilim adamları gibi haberde baskın olarak
ağırlığı görülen ve söylem üreten seçkinlerden oluşmaktadır. Söylem düşkünleri
ise sıradan insanlardır, haber dilinde daha edilgen bir konuma denk
düşmektedir. Yeni iletişim teknolojileriyle birlikte geleneksel medyanın
tüketicileri olan söylem düşkünlerinin de söylem üretebildiği bir alanın
açıldığı varsayılmaktadır. Bu çalışma, yeni medya ile birlikte söylem üretme imkânına
kavuşan söylem düşkünlerinin, profesyonel haber üreticilerine kıyasla toplumsal
konuları ele alış biçimindeki farklılığını yansıtmaktadır. Bu amaçla Türkiye ve dünya gündemini uzun süre
meşgul eden Aylan bebek olayı örnek olarak seçilmiştir. Kendisi de bir söylem
düşkünü olarak tanımlanabilecek Aylan bebeğin ölümü üzerine geleneksel medyada
yayınlanan haberler ile Twitter ’da paylaşılan içerikler söylem çözümlemesi
yöntemiyle incelenmiştir. Çalışmada olayın bu iki farklı medya kanallarında yer
alış temalarının değiştiği görülmüştür. Yeni medya üzerinden incelenen sıradan
insanların (söylem düşkünlerinin) paylaşımları; insanlık, evrensel değerler,
toplumsal ilişkiler teması üzerinde dururken, geleneksel medyadaki haberlerin;
politika, savaş, diplomasi, AB, güvenlik gibi konularından oluştuğu
anlaşılmıştır. Bu çalışmayla sıradan insanlar ile medya profesyonellerinin aynı
konuyu değerlendirme biçimlerinin oldukça farklı olduğu ortaya çıkmıştır. Konvansiyonel
medyada Aylan Bebek olayı daha çok siyasi, reel tartışmalar ile ele alınırken;
yeni medyada bu konu söylem düşkünleri tarafından duygusal içerikli temalar ile
tartışılmıştır.