Dijital Gözetim Ekonomisinin Kökeni: Gözetim Kapitalizmi


Al E.

ICOMS ULUSLARARASI İLETİŞİM BİLİMLERİ SEMPOZYUMU - 2022, Sakarya, Türkiye, 28 - 29 Kasım 2022, ss.119

  • Yayın Türü: Bildiri / Özet Bildiri
  • Basıldığı Şehir: Sakarya
  • Basıldığı Ülke: Türkiye
  • Sayfa Sayıları: ss.119
  • Marmara Üniversitesi Adresli: Evet

Özet

Bu çalışmada gözetim olgusunun dijitalleşerek ekonomi ile irtibatının artışına ve ekonomik nedenlerin kökeni olarak da kapitalizme değinilmektedir. Gözetim, ilk ele alındığı andan itibaren belirli bir zaman ve mekân sınırına tabi olmasına rağmen özü itibariyle bireyleri kontrol mekanizması içerisinde öngörülebilir ve verimli hale getirmekle ilişkiliydi. Dolayısıyla gözetimin klasik ve ilk formlarından, örneğinden Panoptikondan öngörülebilirliği ayırmak pek de mümkün değildir. Bu temel perspektif zamanla daha kuvvetli hale gelmiş, Foucaultcu anlamda gözetimi gündelik hayatın “kılcal damarlar”ına kadar ilerletmiştir. Gözetimin gelişim seyri içerisinde ise dijital teknolojilerin devreye girmesi ile ekonomik ve politik arzuların daha da iştahlı hale geldiği bilinmekle birlikte, burada meselenin sadece ekonomik kazançlarına odaklanılmakta, köken arayışı olarak da gözetimin doğrudan kapitalizm ile kurduğu ilişki irdelenmektedir. Çalışmada dijital gözetimin ekonomik kökenleri ve kapitalizmin doğrudan etkileri Marksist bir perspektife tartışmaya açılarak, klasik gözetim ideolojisinde hapsedilenlerin, güncel örneklem içerisinde ise tüketicilerin öngörülebilir ve verimli hale getirilmiş bir tüketim seyrine sahip olmalarını sağlamak adına uzun soluklu adımlar atıldığı fark edilmektedir.

Anahtar Kelimeler: Dijital Gözetim, Kapitalizm, Gözetim Kapitalizmi, Marksizm