Akademik Veri Yönetim Sistemi
MARMARA COĞRAFYA DERGİSİ, sa.2, ss.95-121, 1998 (Hakemli Dergi)
Ö Z E T
27 Haziran 1998’de Adana-Ceyhan Yöresi’nde saat 16.55 de 6.3
magnitüdünde vukua gelen depremde toplam 145 kişi hayatını kaybetmiş; binlerce kişi
yaralanmış; bir kısım hayvan telef olmuş; 9 271 bina yıkılmış; 16 597 bina orta
derecede, 38 591 bina ise az hasar görmüştür.
Önemli ölçüde can ve mal kaybına sebep olan bu
doğal afet, fevkalâde düşündürücü olmuştur.
Depremlerin, heyelanların, sellerin sık sık vukua
geldiği ülkemizde Adana Ceyhan Yöresinin ayrı ve önemli bir yeri vardır. Nitekim,
eski temel masiflerin, kıta levhalarının (Arabistan Levhası, Afrika Levhası,
Anadolu Levhası) sınır yerlerinde ve tektonik duyarlılık bakımından aktif bir
zon içinde kalan Adana-Ceyhan Havzası ve yakın çevresi tarihi devirlerde de yıkıcı
depremlere sahne olmuştur. 27 Haziran 1998 depremi ve bunun ortaya koyduğu
sonuçlar, bundan sonra da maalesef yıkıcı depremlerin olacağını telkin
etmektedir. Adana-Ceyhan Havzası ve yakın çevresinde periyodik de olsa böyle
bir sürekliliği sağlayan önemli etkenler arasında;
- Adana-Ceyhan Havzasının sübsidans karakterli bir havza olması,
- Havza içinde güneybatı-kuzeydoğu yönünde doğrultu ve düşey atımlı görünür
ve örtülü fayların bulunması,
- Havza çukurluğunu dolduran sedimentlerin büyük ölçüde klastik
karakterde olması,
- Klastik sedimentler arasında, kum, silt, kil, kumlu kil, siltli kil,
killi kum seviyelerinin hayli kalın olması,
- Hidrolojik yönden dünyada ender rastlanan apayrı özelliklere sahip
olması,
- Havza'nın yüzey ve yeraltı suları bakımından zengin olması,
- Havza çukurluğunu dolduran sedimentlerin aşırı derecede suya doygunluğu,
- Gerek pasif halde iken, gerekse aktif hale geçen fay
hatlarının yüzey ve yeraltı sularını drene etme çabası,
- Ceyhan Nehrinin deprem esnasında hareketlenen fay
hattı boyunca kaybolup; yeraltına intikal etmesi,
- Güneybatı-kuzeydoğu doğrultusundaki Karataş-Misis
(Göksu) Fayı'na intibak etmiş bulunan Ceyhan Nehrinin akış yönünde yatay ve
düşey doğrultuda suların muazzam bir potansiyel ve hidrostatik basınç
oluşturması,
- Genişçe bir alanda sıvılaşma ve dolayısıyla
zeminde önemli hareketliliğin söz konusu olması, yer almaktadır.
Bu açıklamalara göre Adana-Ceyhan Depremi'nin
Tektono-Hidrolik Kökenli olduğu ortaya çıkmaktadır.
Yukarıda ana hatlarıyla belirtilmiş olan deprem yöresinin
kendi içinde gösterdiği özellikler çerçevesinde gerekli önlemlerin alınması,
dolayısıyla havza ve bölge planlamasının bu esaslar çerçevesinde yapılması ve
uygulamaya geçilmesi zarureti vardır.
S U M M A R Y :
At the earthquake in Adana-Ceyhan area, on June 27
1998, at 04.55 p.m. with a magnitude of 6.3, totally 145 people died, thousands
of people injured, a number of animals were damagad, 9271 buildings were
destroyed; 16597 buildings' were damaged in medium level, 38597 buildings were
collapsed in a low level.
This natura! catastrophy which caused financial and
mortal loss has been quite considerable.
The Adana-Ceyhan area has an important and distinct
place in our country in which earthquakes, shakes, floods often occur. Ancient
basic massives, in the borderparts of continental slab (Anatolian-Arabic-African
slabs) and in the Adana-Ceyhan basin and neighbourhood which is tectonically
active, has been the place where destructive earthquakes have happened through
the historical periods.
The earthquake occured on June 27, 1998, and the
consequences of it show that unfortunately there will be destructive earthquakes
in the future. In the Adana-Ceyhan area and the neighbourhood, there are some
important factors which provide the continuity-that is preiodic, and among
these factors, there are; he Adana-Ceyhan area has an important and distinct
place in our country in.
In the basin, there are horizantal and vertical visible andeovemd
foultings, in the direction of south west-north east,
- The sediments which filled the pole of the basin are mostly in the
character of clastic sediments,
- Among the clastic sediments, there are thick layers of sand, silt,
clay, candy clay, silty clay, clayed sand,
- From hydrological aspect it has too many different properties vvhich
are rarely ment in the world,
- The basin has rich surface and underground water,
- The sediments which filled the basin have a high water level,
- The faultings which are either passive or active try to drain both
the surface and the underground water,
- Through the faulting line, during the earhquake, the river Ceyhan has
been lost and moved to the underground,
- In the direction ofsouth vvest-north east,
- The River Ceyhan, vvhich has changed its direction according to the
Karataş-Misis (Göksu) faulting in the south west-north east line, the water has
formed an extraordinary potantial and hydro-static pressure both in the
vertical and horizantal line in the direction of the river.
- Changin into liquit form, in a wide area and consequently an
important movement on the ground,
According to these important aspects, it can be concluded that, the
Adana-Ceyhan earthquake is a Tectono-Hydrolic type of earthquake.
Necessery
precautions must be taken in the earthquake area mainly mentioned above in its
particular properties and thus the basin and area planning must be done
regarding to these facts and it is a necessity to make use of it at once.