Akademik Veri Yönetim Sistemi
ART&DESIGN-2022, II. Uluslararası Sanat ve Tasarım Araştırmaları Kongresi, Kayseri, Türkiye, 20 - 21 Haziran 2022, ss.431-440
İçerisinde bulunduğumuz yüzyılda porselen malzeme ile Yerleştirme
Sanatı okumaları yapmak için henüz erken olduğu düşünülebilir. Ancak, yaşanılan
yüzyılın ilk çeyreğine yaklaşırken porselenin Yerleştirme Sanatındaki kullanımı
hakkında bilgi sahibi olmak, özellikle seramik sanatçıları açısından önemli ve
değerlidir. Yerleştirme Sanatı 1960’ lardan sonra çağdaş sanatın en etkili
anlatım dillerinden biri olmuştur. Yerleştirmeler, mekânın kendisinin taşıdığı
bilgi kadar izleyicinin de taşıdığı bilgi ve algısına bağlı olarak diğer sanat hareketlerinden
farklılıklar göstermektedir. Sanatın kavramdan forma dönüşmesiyle, mekânın da
yapıta dahil edildiği ve günümüze kadar gelen zihinsel bir süreci
kapsamaktadır. Sanat dünyasına katılımıyla beraber, özellikle müze ve galeriler
zorunlu sergi mekânları olmaktan çıkarılmış, öncesinde görevi sanatı sergilemek
olmayan mekânlar Yerleştirme Sanatı için seçilmeye başlanmış ve sergileme anlayışının
değişmesine neden olmuştur. Sanatın her disiplininden yararlanan ve malzeme
kullanımındaki sınırsızlığı ile izleyicinin de sanat yapıtına katılımıyla gerçekleşen,
sadece izlenen değil deneyimlenen, içerisinde yaşanılan sanat mekânlarına
Yerleştirme Sanatı adı verilmiştir.
Sanatçılar, düşüncelerini ve duygularını ifade etmek için araç
olarak malzemelerden yararlanırlar. Sanat yapıtı ve malzeme arasındaki ilişki hem
sanatçıyı hem de yaratım sürecini etkiler ve yönlendirir. Bir sanat yapıtında
malzeme, düşünceyi ortaya koymak kadar önemlidir. Geçmişten günümüze sanatçının
kullandığı malzeme, yaşadığı döneme göre çeşitlilik ve değişim gösterirken,
kavramın malzemeyle olan ilişkisi de yeni anlatımları beraberinde getirmektedir.
Kavramdan forma doğru yapılan yolculukta,
kavramın göstergesi olan malzeme sanat yapıtlarında kullanılmaya başlanmıştır. Her
malzemenin kendine ait söylediği bir dili olduğu gibi sanat yapıtının dilini de
etkilemektedir. Malzemenin ürettiği dil ile kurulan bağdan yola çıkılarak, 21.
yüzyılda porselen malzeme ile yerleştirme yapan sanatçıların ve yapıtlarının
düşünsel altyapılarının altını çizmek çalışmanın ilkelerindendir.
Disiplinlerarası
alanlarda kullanılan birçok malzemenin yanı sıra porselen malzeme de sanatın
malzemesi olmuştur. Porselen, rengini doğal hammaddelerden alan, (+-) 1400 ºC da fırınlanan,
yarı saydam, değerli ve sağlıklı özelliklere sahip olan doğal bir malzemedir. Porselen
malzeme ile yapılan yerleştirmelerin bir kısmı kavramın göstergesi
olarak mekânı, zamanı ve izleyiciyi sanat yapıtının içerisine alan projeler
üretirken, bir kısmı da özel bir mekâna ihtiyaç duymadan kendi içerisinde
sorgulayıcı projeler üretmeye devam etmektedir. Çalışma, porselen
malzeme ve yerleştirme sanatının tanımını yeniden yapmak değil, 21. yüzyılda
porselen malzeme kullanan seçilmiş sanatçı ve yapıtları üzerinden okumaların
yapılmasını amaçlamaktadır.
Anahtar Kelimeler: Porselen,
Malzeme, Mekân, Yerleştirme Sanatı