Akademik Veri Yönetim Sistemi
Fiziki Coğrafya Alanında Uluslararası Araştırmalar I, Kemal Kıranşan, Editör, Eğitim Yayınevi, İstanbul, ss.33-49, 2024
Azerbaycan’ın batı kesiminde Küçük Kafkas Dağları’ndan kayağını alan ve merkezi
Azerbaycan’da Kura Nehri ile birleşen Karkarçay ve bu akarsuyun akaçlama alanı Karkarçay Havzası olarak ifade edilir. Belirtilen sınırlar içinde 2550 km2’ye denk gelen saha büyük oranda Karabağ bölgesine dahil olması bakımından önem arz eder. Zira 90’lı yılların başından bu yana Ermeniler tarafından işgal altında tutulan bölgenin 2020 yılının kasım ayında Azerbaycan ordusunun zaferi ile işgalden kurtarılması farklı bir sürecin başlangıcı olarak kabul edilebilir. İşgal güçlerinin mekandaki tahribatı bir yana, savaşın vermiş olduğu yıkımlarla beraber sahanın yeniden yapılanma sürecine girmesi zorunluluk haline gelmiştir. Öte yandan halihazırda bir yandan yüksek dağ koşullarının neden olduğu zorluklar, bir yandan ova sahasının bazı dezavantajları göz önüne alındığında planlamanın bahsi geçen koşullara uygun olması mekânın güvenliği ve sürdürülebilirliği için elzemdir. Dolayısıyla geleceğe dair yapılan tasarruflarda çalışma alanının jeolojik özellikler, jeomorfolojik yapı, iklim, toprak ve biyocoğrafya koşulları ayrı ayrı incelenmelidir. Bu unsurlar içinde özellikle zeminle ilişiği olan ve zemin stabilitesini etkileyen parametreler özel önem arz eder. Bu bakımdan değerlendirildiğinde tektonik yapının, eğimin, drenaj ağının, başta yağış olmak üzere iklim özelliklerinin zemin ile sıkı bir etki-tepki ilişkisi içinde olduğu muhakkaktır. Bu çalışmada Karkarçay Havzası’nda önemli bir etki değeri olan killer ele alınmış ve çeşitli özellikleri bakımından analize tabi tutulmuştur. Zira killer litolojik yapının iklim ve topografya ile uyumu çerçevesinde şekillenip diğer fiziki unsurlar üzerinde şekillendirici etkide bulunur. Bu bakımdan sivil mimari, kara ve demiryolları, altyapı sistemleri, baraj yapıları ile zirai faaliyetler dahi bu veriler çerçevesinde gelişir.