Kurala Bağlı Maliye Politikaları ve Avrupa Birliği Uygulaması

Creative Commons License

Çelen M., Bali B. B.

Ümit Yayıncılık, Ankara, 2007

  • Yayın Türü: Kitap / Araştırma Kitabı
  • Basım Tarihi: 2007
  • Yayınevi: Ümit Yayıncılık
  • Basıldığı Şehir: Ankara
  • Marmara Üniversitesi Adresli: Evet

Özet

Son yıllarda kurala bağlı maliye politikası uygulamaları yönünde çok geniş bir bilgi birikimin oluştuğu, hatta iktisat literatürü içerisinde Virginia Okulu-Kamusal Tercih Ekolü yaklaşımlarının geniş ölçüde yer aldığı gözlenmektedir. Kurala bağlı maliye politikası uygulamalarının kendi içerisinde belli sorunlar taşıdığı da tartışılmaz bir gerçektir. Örneğin bu tür politikalar, ekonomik karar alma süreçlerini ve maliyetlerini arttırmakta, ortaya esneklik düzeyi düşük yapılar koymaktadır. Sonuç olarak kurala dayalı maliye politikalarının teorik düzeydeki öngörüleri ile pratik uygulamaları arasında tutarlılık sağlanmasında güçlükler meydana gelmektedir. Bunun en açık örneği Avrupa Birliği (AB) İstikrar ve Büyüme Paktı (İBP) uygulamasıdır. Avrupa Birliği ülkelerinin önemli bir bölümünün tek para sistemine geçmesi ve para politikasını Avrupa Merkez Bankası’na teslim etmesi, buna karşılık maliye politikalarının tek tek ülkelerin tercihleri ile yönlendirilmesi ciddi sorunlar doğurabilmektedir. Birlik üyesi ülkelerin bu sorunları aşabilmek için buldukları yol ise, ulusal maliye politikalarının kural temelli olarak yeniden şekillendirilmesidir. Böylelikle ulusal maliye politikalarında görülecek uyumsuzluklar ve sapmalar kontrol edilebilecektir. Bu aynı zamanda kurala bağlı maliye politikası uygulamalarının ulus üstü bir yapıda test edilmesi anlamını da taşımaktadır. İstikrar ve Büyüme Paktı içerisinde son yıllarda yaşanan sorunlar, kurala bağlı maliye politikalarının etkinliğinin sorgulanması sonucunu doğurmuştur. Bu makalenin amacı, AB ülkelerinde ortak ekonomik politikaların dizayn edilebilmesi için önerilen mali kuralları incelemeye çalışmaktır. 1 Bu çalışma, Besim Bülent Bali ve Mustafa Çelen, Kurala Bağlı Maliye Politikaları ve Avrupa Birliği Uygulaması. İstanbul: Beta Yayınları, 2007, ss. 93-119’a dayanmaktadır. * Doğuş Üniversitesi, İktisadi İdari Bilimler Fakültesi ** Marmara Üniversitesi, İktisadi ve İdari Bilimler Fakültesi 182 Makale temelde altı bölümden oluşmaktadır. İlk bölümde AB üyesi ülkelerde sayısal mali kurallar ele alınmaktadır. İkinci bölümde ekonomik ve parasal birlik içinde maliye politikasının yerine değinilmektedir. Üçüncü bölüm, “ideal” mali kuralların özellikleri çerçevesinde İstikrar ve Büyüme Paktı’nın değerlendirilmesine ayrılmıştır. Dördüncü bölüm, yumuşak hukuk ve sert hukuk kavramları bağlamında İstikrar ve Büyüme Paktı’nın analizine yöneliktir. Beşinci bölüm, İstikrar ve Büyüme Paktı’nda yapılan 2005 tarihli reform çalışmalarını incelemektedir. Altıncı bölüm, İstikrar ve Büyüme Paktı’nın yeniden düzenlenmesine “ideal” mali kurallar penceresinden bakmayı amaçlamaktadır. Son bölüm ise çıkarılan sonuçlara ayrılmıştır.