1945 Çiftçiyi Topraklandırma Kanunu Tartışmalarının Siyasetteki Muhalif Oluşuma Etkisi ve Demokrat Parti’xxnin Kuruluşu

Dumlupınar Üniversitesi Sosyal Bilimler Dergisi, sa.57, ss.271-279, 2018 (Hakemli Dergi)

Tek parti yönetiminde tasarlanan ve mecliste konuşulmaya başlanan Çiftçiyi Topraklandırma Kanunu, büyük

tartışmaların yaşanmasına neden olmuştur. Kanun görüşmeleri sonrasındaki tartışmalar Cumhuriyet Halk Partisi

içinden muhalif bir kanat doğurmuş, bu durum Türk siyasal hayatında üçüncü kez çok partili siyasetin tecrübe

edilmesine olanak sağlamıştır. Topraksız köylüyü topraklandırma vaadi ile ortaya atılan bu kanun, özellikle büyük

toprak sahibi milletvekilleri tarafından eleştirilmiş, kanuna karşı olan milletvekilleri Meclis’te Bütçe Kanunu’na ret

oyu vererek muhalefetlerini açıkça ortaya koymuşlardır. Demokrasinin işlerliğinin kazanılmasının çok partili siyasal

hayat ile mümkün olacağı düşüncesiyle “Dörtlü Takrir”, Adnan Menderes, Celal Bayar, Refik Koraltan ve Fuat

Köprülü tarafından iktidara sunulmuştur. Bu siyasi ortamda partiden ihraç edilen muhalifler, 1946 yılında Demokrat

Parti’nin kurulmasıyla parlamento tarihinde yeni bir sayfa açmıştır. Türk siyasal hayatında önemli bir yeri olan

Demokrat Parti’nin oluşumu, Çiftçiyi Topraklandırma Kanunu sürecindeki muhalif tavırlarına dayanmaktadır. Bu

açıdan dönemin meclis konuşmaları dönem siyasetinin ortamı göz ardı edilmeden analiz edilmiştir. Bu analiz

sürecinde döneme ait arşiv belgeleri ve tutanak dergileri, konuyla ilgili yazılan makale, tez ve kitap lar çalışmanın

araçlarını oluşturmuştur.

Land Distribution Law, which was designed in one-party man agement and started to be discussed in the parliament,

caused great discussions. Discussions after the law negotiations gave birth to an opposition wing in the Republican

People's Party, which enabled for the third time the experience of multi-party politics in Turkish political life. This

law, which was laid down by the promise of giving land to the land less peasantry, was particularly criticized by large

land owned members of parliament and the oppositi on law makers, who opposed the legislation, cast their opposition

openly in the Assembly by rejecting the Budget Law. “Memorandum of the Four” was presented by Adnan Menderes,

Celal Bayar, Refik Koraltan ve Fuat Köprülü, believing that the acquisition of the function of democracy would be

possible with multi-party political life. Opponents who were expelled from the party in this political environment

opened a new page in parliamentary history with the establishment of the Democratic Party in 1946. The formation

of the Democrat Party, which has an important place in Turkish political life, is based on the process of the Land

Distribution Law. In this respect, the parliamentary speeches of the period were analyzed with out ignoring the

environment of the period politics. In this analysis process, archival documents and journal records belonging to the

term, articles, thesis and books written about the subject created the instruments of the study.