Akademik Veri Yönetim Sistemi
Edebiyat Ortamı, cilt.17, sa.105, ss.125-128, 2025 (Hakemsiz Dergi)
Osman Bayraktar, Sezai Karakoç’un “Hızırla Kırk Saat”
şiirini “eleştirel düşünme” metodu ile hazırladığı Sezai Karakoç’un Hızırla Kırk Saati-BirTahlil isimli eserde ele
almaya çalışmıştır.
Cahit Zarifoğlu, 1967
yılında, Bugün gazetesindeki
köşesinde “Hızırla Kırk Saat” için: “Türk şiirinin kendi kaynağına dönme ve
kendi olma özgürlüğünü ilan etme ve kendi bayrağını kullanma savaşı ve zaferi,”
diyor; “Onda her türlü esaret unsurundan
özentisiz ve kendiliğinden ayrı kalmış, fakat kaçınılmaz batıdan gerekli
olanları da almayı başarmış bir özgürlük vardır.” diye ekler. (Bayraktar,
2023: 10)
“Hızırla Kırk Saat” modern Türk şiirinde
metafizik yoğunluğu ve etki gücü en yüksek şiirlerden biridir ve Sezai
Karakoç’un çizgisi içinde, şiir dilinin düşünce ile kusursuz bütünleşmesini
ortaya koyan özgün bir eserdir. Osman Bayraktar, titizlikle hazırladığı
çalışmasında, “Hızırla Kırk Saat”in geniş bir tahlilini ortaya koyarken aynı
zamanda Karakoç’un sanata bakışını ve poetikasını da ele alır. Hem edebiyat dünyasında hem de akademik alanda
ilgi odağı olmayı sürdüren “Hızırla Kırk Saat”i, şairin şiirindeki yeri,
tarihsel bağlamı, dini-kültürel arka planı, eleştirileri, anlam dünyası,
referansları, uyandırdığı etkileri “eleştirel düşünme” metodu ile derinlemesine
incelemeye çalışmıştır.
Sezai Karakoç’un ilk dönem şiirlerini içeren
üç şiir kitabı; Şahdamar, Körfez ve Sesler, yaygın kanaate göre İkinci Yeni çizgisinde kabul
edilir. Hızırla Kırk Saat ile başlayan
süreç, Sezai Karakoç şiirinde yeni bir başlangıcı ve aşamayı temsil eder.
Bayraktar’a göre Hızırla Kırk Saat, “Hayatın bütününe sızmış bir duygu ve renk
olarak dinî duyarlılığı 20. Yüzyılda dirilten bir şiirdir.” (Bayraktar, 2023: 18)
“Eleştirel Düşünme ve
Hızırla Kırk Saat” isimli başlıklı giriş bölümünde yazar, Hızırla Kırk Saat
hakkında genel bir bilgi, Sezai Karakoç’un şiir görüşü ve Hızırla Kırk Saat
hakkında yapılan değerlendirmelere yer verir. Ayrıca şiirin epope mi yoksa
mesnevi mi olduğu konusunda fikir yürütür. Yazar, bu şiirin divan
edebiyatındaki mesnevi geleneğinin bir devamı olduğunu belirtir.
Eleştirel düşünme,
bilgiyi objektif bir şekilde analiz etme, farklı bakış açılarını değerlendirme
ve kendi sonuçlarınızı oluşturma becerisidir. Bu düşünme modeli; bilgiyi
ezberlemek veya tekrarlamaktan ziyade bilginin nasıl sunulduğunu anlama,
önyargıları tanımlama, altı dolu sağlam yargılarda bulunma ve çıktılar üretmeyi
kapsar.