PLANLANMIŞ DAVRANIŞ TEORİSİNİN SLAKTİVİZME ETKİSİ: TWİTTER KULLANICILARI ÜZERİNE BİR ARAŞTIRMA


Yigit i., Karayılan G.

Türkiye Sosyal Araştırmalar Dergisi, cilt.27, sa.2, ss.297-318, 2023 (Hakemli Dergi) identifier

  • Yayın Türü: Makale / Tam Makale
  • Cilt numarası: 27 Sayı: 2
  • Basım Tarihi: 2023
  • Dergi Adı: Türkiye Sosyal Araştırmalar Dergisi
  • Derginin Tarandığı İndeksler: TR DİZİN (ULAKBİM)
  • Sayfa Sayıları: ss.297-318
  • Marmara Üniversitesi Adresli: Evet

Özet

21. yüzyılla birlikte gündemimize gelen dijitalleşme, sosyal medya mecralarının da yaygın kullanımı ile sosyal kitle hareketlerinin de dijitalleşmesine yol açmıştır. Sosyal medya kullanıcılarının dijital mecralarda gündeme getirdikleri toplumsal söylem ve olaylar, sosyal medya mecralarının da boyutlarını aşarak ülkelerin kurum ve meclislerinde gündem olmaya başlamıştır. Dijital aktivizmin bu etkisi ile bu araştırmada, uzmanlar ve araştırmacılar için tartışma konusu olan dijital aktivizmin slaktivizm boyutunu, kavramsal olarak daha iyi anlamak için "kişinin slaktivizme katılımını öngören unsurlar nelerdir?” sorusuna cevap bulunması amaçlanmaktadır. Bu amaçla araştırmada önce Planlanmış Davranış Teorisi, politik öz yeterlilik, dijital aktivizm ve slaktivizm kavramları incelenmiştir. Daha sonra bu kavramlar arasındaki ilişkiler ele alınmış ve slaktivizmin literatürdeki yeri ve güncel tartışmaları üzerine kuramsal çerçeve kısmı oluşturulmuştur. Twitter kullanıcılarının slaktivizme katılımlarını araştırmak üzere nicel bir araştırma tasarlanmıştır. Böylece Planlanmış Davranış Teorisinin modellemeleri ile bireylerin slaktivizme katılma motivasyonları test edilmiştir. 28 sorudan oluşan ölçek ile çevrimiçi anket oluşturarak, toplamda geçerli 555 tam doldurulmuş anket elde edilmiştir. Toplanan veriler Microsoft Office Excel 2013 ile tablolaştırılarak SPSS 20,0 yazılımı ile analiz edilmiştir. Yapılan analizler sonucu, Planlanmış Davranış Teorisi'nin "slaktivizme katılıma" olumlu etkisinin olduğu, istatistiksel olarak anlamlı olduğu ve politik öz yeterliliğin slaktivizme katılımda aracı rolü olmadığı ortaya konulmuştur.
Digitalization in the twenty-first century has led the digitalization of mass social movements, as well as the widespread use of social media channels. Through social media, social discourses and events have begun to transcend their dimensions and become part of the agenda in institutions and parliaments around the world. This study aims to answer the question "what are the factors that predict one's participation in slactivism?" in order to better understand the slactivism dimension of digital activism, a topic of discussion among experts and researchers. The concepts of the Theory of Planned Behavior, political self-efficacy, digital activism, and slactivism were investigated for this purpose. Then, the relationships between these concepts are discussed and a theoretical framework is presented regarding the place of slactivism in the literature and current debates. A quantitative study was designed to investigate Twitter users' participation in slactivism. The quantitative research method was chosen to determine Twitter users' involvement in slactivism. Thus, the motivations of individuals to participate in slactivism were tested with the modeling of the Theory of Planned Behaviour. An online questionnaire was created with 28 questions in total. In total, 555 valid and fully completed questionnaires were obtained.