Temiz Üretim, Yeşil Mutabakat ve Sürdürülebilir Atık Yönetimi, Mehmet Emin Aydın,Güleda Engin, Editör, Tüba Basın Yayın, Ankara, ss.127-156, 2023
İklim krizine karşı kolektif bir mücadele olarak tasarlanan Yeşil Mutabakat, tüm sektörlerde
sera gazı emisyonlarının azaltılmasını hedeflemektedir. Küresel sera gazı emisyonlarının
%5’inin yalnızca atık sektöründen kaynaklandığı düşünüldüğünde, atık oluşumunun
engellenmesi veya atık oluşumu engellenemiyorsa bile özellikle biyobozunur atıkların düzenli
depolama yerine farklı bertaraf yöntemleri kullanarak kaynak olarak değerlendirilmesi
gerekliliği ortaya çıkmaktadır. Bu çalışmada, biyobozunur atıkların konvansiyonel (düzenli
depolama, kompostlaştırma, biyometanizasyon) ve yenilikçi (karboksilik asit, biyopolimer,
mikrobiyal protein üretimi) bertaraf yöntemleri değerlendirilmiş ve bu yöntemlerin sera gazı
emisyonları üzerindeki etkisi karşılaştırılmıştır. Sera gazı emisyonunun yanı sıra, enerji ihtiyacı,
nihai ürün portföyü ve gerekli işlem süresi gibi farklı parametreler dikkate alınarak bertaraf
yöntemlerinin sürdürülebilirliği tartışılmıştır. Biyobozunur atıkların depolama sahaları yerine
net sera gazı emisyonu sıfır veya negatif olan kompostlaştırma, biyometanizasyon veya yenilikçi
biyo-prosesler ile kaynak olarak değerlendirilmesinin, biyobozunur atık kaynaklı metan
emisyonlarında %95’e varan oranda azalma sağlayacağı belirlenmiştir. Düzenli depolamaya
alternatif bu yöntemleri kullanarak biyobozunur atıklardan endüstriyel ham madde, gıda ve
hayvan yemi katkısı, toprak şartlandırıcı ve organik gübre geri kazanımı da mümkündür
The Green Deal aims to reduce greenhouse gas emissions in all sectors as a collective effort
against the climate crisis. Considering that 5%of global greenhouse gas emissions originate
solely from the waste sector, it is necessary to minimize waste generation. If waste generation
cannot be avoided, especially biodegradable wastes should be treated as valuable resources and
evaluated using different processes instead of being landfilled. This study extensively discusses
the disposal of biodegradable wastes using conventional methods (landfilling, composting,
biomethanization) as well as innovative processes (carboxylic acid, biopolymer, microbial
protein production). The effects of these processes on greenhouse gas emissions were compared.
Furthermore, the sustainability of these disposal methods was analyzed based on different
parameters such as energy requirement, final products, and required process time. The study
concludes that compared to landfilling, evaluation of biodegradable wastes as a resource and its
management through composting, biomethanization, or innovative bioprocesses with zero or
negative greenhouse gas emissions can lead to a significant reduction of up to 95%in methane
emissions. Additionally, these alternative processes offer the possibility of recovering industrial
raw materials, food and animal feed additives, soil conditioners, and organic fertilizers from
biodegradable waste, thus eliminating the need for landfilling.