Akademik Veri Yönetim Sistemi
İdil Dil Ve Sanat, cilt.9, sa.68, ss.657-674, 2020 (Hakemli Dergi)
ÖZ Doğal boyamacılık, doğadan sağlanan çeşitli bitkiler ve böceklerdeki boyarmaddelerden elde edilerek gerçekleştirilen boyamacılık işlemidir. Bitki çeşitliliği anlamında Anadolu dünyanın en zengin bölgelerinden biridir. Bu anlamda Anadolu’da yüzyıllarca doğal boyar madde üretilmiş ve çeşitli alanlarda kullanılmıştır. Anadolu Türk geleneksel el sanatları içerisinde yer alan dokumacılık kültüründe de bu boyar maddeler kullanılmıştır. Ancak, 19. yüzyılın sonlarında sentetik boyar maddelerin gelişmesi ile doğal boyarmaddelerin kullanımı azalmıştır. Günümüzde sentetik boyar maddelerin toksik ve kanserojen atıklar ürettiğinin ve çevre kirliliğine sebep olduğunun farkedilmesi nedeni ile doğal boyamacılık tekrar büyük önem kazanmıştır. Bu çalışmada Anadolu Türk el dokuma sanatları içinde kullanılan boyar maddeler araştırılmış ve bazı uygulama çalışmaları sunulmuştur. Anahtar Kelimeler: Doğal boyama, mordanlama, bitkisel renklendirme |
Makale |
Abstract Natural dying is the process of dying realized by yielding dyestuffs from various herbs and insects in nature. From the view of herbal variety, Anatolia is one of the richest regions in the world. In this respect, natural dyestuffs have been produced and have been used in various areas in Anatolia for centuries. Such dyestuffs have been used in Anatolian Turkish weaving culture as well. Nevertheless, the use of natural dystuffs decreased at the end of 19. Century with the development of synthetical dyestuffs. At the present time, natural dying has gained paramount importance again since it is realized that synthetical dyestuffs produce toxic and carcinogenic wastes and cause environmental pollution. In this work, dyestuffs used in Anatolian Turkish hand weaving arts have been investigated and some of their applications have been presented. Keywords: natural dying, mordanting, herbal colouring |