ÇİN VE OSMANLI MAVİ-BEYAZ DÖNEMİN, ÇAĞDAŞ SERAMİK SANATINA YANSIMALARI


Creative Commons License

Danabaş N.

IJIIA Uluslararası Disiplinlerarası ve Kültürlerarası Sanat Dergisi, cilt.8, sa.17, ss.41-66, 2023 (Hakemli Dergi)

Özet

Özet

Türklerin Anadolu’ya yerleşmesiyle birlikte Selçuklularla başlayan çini sanatı ve daha sonrasında Osmanlılarda üretilen çiniler, mavi-beyaz dönemiyle beraber doruk noktasına çıkarak dünyada görünür olmaya başlamıştır. İlk defa Çin’de ortaya çıkan mavi-beyaz üretimlerin mükemmel yapısı ve kıyaslanamaz özellikleri çoğu kültürü etkilemiştir. Osmanlı ve Çin imparatorlukları arasındaki ilişkiler mavi-beyaz seramiklerin de üretilmesine neden olmuştur. 14. yüzyılda Çin’de gelişen mavi-beyaz üretimler 16. yüzyılda Osmanlılarda etkisini göstermiş ve Osmanlı saraylarında nakkaşlar tarafından yeni üsluplar geliştirilmiştir. 16. yüzyıl da üretilen mavi-beyaz seramikler mükemmel desenleri ile seçkin seramiklerdir. Dokuz bin yıllık geçmişi olan seramik malzeme insanın suyu, toprağı ve ateşi kullanmasıyla başlamıştır. Günümüz seramik sanatında geleneksel ve klasik yöntemleri kullanarak mavi-beyaz üretim yapan birçok sanatçının yanında, çağdaş farklı ifade biçimleriyle sanat yapıtı ortaya koyan sanatçılar da bulunmaktadır. Bu bağlamda, çağdaş seramik sanatında mavi-beyaz çalışmaların farklı yöntemler/malzemeler ile kullanılmasının da mümkün olduğu görülebilmekle beraber çoğu sanatçının mavi-beyaz heykeller ve yerleştirmeler yaptığı da izlenebilmektedir. Mavi-beyaz dönemden günümüz sanatına bakıldığında, kullanılan yöntemin dışında ifade biçiminin de değiştiği görülebilmektedir. Mavi-beyaz dönemi ve çağdaş seramik sanatına yansımaları isimli çalışma, mavi-beyaz dönemin günümüz seramik sanatını nasıl etkilediği ve sanatçıların mavi-beyazı eserlerine nasıl taşıdıklarını örneklerle sunmayı amaçlanmaktadır. Kullanılan yöntemler, kitapları, dergileri, makaleleri, tezleri ve internet kaynaklarını içermekle beraber, edinilen bulgular ışığında hem bilgiden hem de görsellerden destek alınarak oluşturulmuştur.

 

Anahtar kelimeler: Mavi-beyaz dönemi, Çağdaş seramik, Seramik, Çini, Osmanlı, Çin