Akademik Veri Yönetim Sistemi
IJIIA Uluslararası Disiplinlerarası ve Kültürlerarası Sanat Dergisi, cilt.8, sa.17, ss.41-66, 2023 (Hakemli Dergi)
Özet
Türklerin Anadolu’ya
yerleşmesiyle birlikte Selçuklularla başlayan çini sanatı ve daha sonrasında Osmanlılarda
üretilen çiniler, mavi-beyaz dönemiyle beraber doruk noktasına çıkarak dünyada
görünür olmaya başlamıştır. İlk defa Çin’de ortaya çıkan mavi-beyaz üretimlerin
mükemmel yapısı ve kıyaslanamaz özellikleri çoğu kültürü etkilemiştir. Osmanlı
ve Çin imparatorlukları arasındaki ilişkiler mavi-beyaz seramiklerin de üretilmesine
neden olmuştur. 14. yüzyılda Çin’de gelişen mavi-beyaz üretimler 16. yüzyılda
Osmanlılarda etkisini göstermiş ve Osmanlı saraylarında nakkaşlar tarafından
yeni üsluplar geliştirilmiştir. 16. yüzyıl da üretilen mavi-beyaz seramikler
mükemmel desenleri ile seçkin seramiklerdir. Dokuz bin yıllık geçmişi olan
seramik malzeme insanın suyu, toprağı ve ateşi kullanmasıyla başlamıştır. Günümüz
seramik sanatında geleneksel ve klasik yöntemleri kullanarak mavi-beyaz üretim
yapan birçok sanatçının yanında, çağdaş farklı ifade biçimleriyle sanat yapıtı
ortaya koyan sanatçılar da bulunmaktadır. Bu bağlamda, çağdaş seramik sanatında
mavi-beyaz çalışmaların farklı yöntemler/malzemeler ile kullanılmasının da mümkün
olduğu görülebilmekle beraber çoğu sanatçının mavi-beyaz heykeller ve
yerleştirmeler yaptığı da izlenebilmektedir. Mavi-beyaz
dönemden günümüz sanatına bakıldığında, kullanılan yöntemin dışında ifade
biçiminin de değiştiği görülebilmektedir. Mavi-beyaz dönemi ve çağdaş seramik
sanatına yansımaları isimli çalışma, mavi-beyaz dönemin günümüz seramik
sanatını nasıl etkilediği ve sanatçıların mavi-beyazı eserlerine nasıl
taşıdıklarını örneklerle sunmayı amaçlanmaktadır. Kullanılan yöntemler,
kitapları, dergileri, makaleleri, tezleri ve internet kaynaklarını içermekle beraber,
edinilen bulgular ışığında hem bilgiden hem de görsellerden destek alınarak
oluşturulmuştur.
Anahtar
kelimeler: Mavi-beyaz
dönemi, Çağdaş seramik, Seramik, Çini, Osmanlı, Çin