Akademik Veri Yönetim Sistemi
Türk Hukuk Tarihi Araştırmaları Dergisi, sa.13-14, ss.5981, 2012 (Hakemli Dergi)
Bu makalede, Osmanlı hukukunda definelerin hukukî statüsünü, mülkiyet ve vergilendirme yönlerinden ortaya koymak hedeflenmiştir. Osmanlı hukukunun esasını teşkil eden İslam hukukunun definelere dair hükümleri, Osmanlı hâkimlerine kaynaklık eden fıkıh kitapları ve fetva mecmualarından tespit edilmiştir. Arşiv belgeleri ve mahkeme kayıtları incelenerek tatbikatın, hukuk nazariyesi ile uyumu incelenmiştir. Pratikte defineler üzerinde çoğunlukla devletin hak sahibi olduğu gözlenmiş ve bu olgunun hukukîliği tetkik edilmiştir. Define vergisinin tahsili ise kaynaklarda ayrıntılı bilgi bulunmayan ve hükümdarın yetkisine bırakılan bir meseledir. Bu konuda Osmanlılarda yürütülen prosedür, arşiv belgeleri yardımıyla tespit edilmiştir. Verginin tahsil edilmesi sürecinde hâkim, mahallî idareci, merkezden gönderilen memur ve bölgenin ileri gelenlerinin bir arada bulunarak aleniyeti ve emniyeti sağladığı gözlenmiştir. Define bulanların hapsedilmesi, definenin devlete intikal ettikten sonra bulana iade edilmesi gibi uygulamaların mahiyeti değerlendirilmiştir.