TBK m. 212/2'de Yer Alan “Ticari Satış” Kavramının Türk Özel Hukuk Sistemi Açısından TTK İlkeleri (TTK m. 3/1; 19) Çerçevesinde Tanımlanması Gerekliliği

Özdin F.

Marmara Üniversitesi Hukuk Fakültesi Hukuk Araştırmaları Dergisi, cilt.31, sa.1, ss.885-909, 2025 (Hakemli Dergi)

Özet

Türk hukukunda ticari satış kavramı, hem Türk Ticaret Kanunu (TTK) hem de Türk Borçlar Kanunu (TBK) kapsamında kullanılmış olup; bu nitelikte bir satış işleminin varlığı halinde bazı hususlar, adi alım-satım ilişkilerine uygulanan genel hükümlerden farklı düzenlemelere tabi kılınmıştır. Ancak ne TTK ne de TBK kapsamında ticari satış kavramını doğrudan açıklayan bir düzenleme bulunmaktadır. Bununla birlikte, ticari meselelerin/faaliyetlerin özel olarak düzenlendiği TTK’da, ticari nitelikli tüm faaliyetleri kapsayan ticari iş kavramının tanımlanmış olması (TTK m. 3/1; 19); esas itibariyle bir işlemin ticari olup olmadığının belirlenmesinde esas alınacak olan temel ölçüyü ortaya koymaktadır. Dolayısıyla Türk Özel Hukuku’nda kabul edilen sistem uyarınca, TBK m. 212/2’de yer alan ticari satış kavramının içeriğinin tespiti açısından da TTK ilkelerinin belirleyici olması gerekmektedir. Ne var ki Türk Borçlar Hukuku doktrininde, TBK m. 212/2’deki ticari satış kavramının tanımlanmasında ağırlıklı olarak malın tekrar satılmak amacıyla alınıp alınmadığı hususu temel kriter olarak benimsenmekte ve görüşler bu minvalde şekillenmektedir. Bu durum, TBK m. 212/2’deki ticari satış kavramından ne anlaşılması gerektiği hususunda doktrinde farklı görüşlerin ortaya çıkmasına; dahası aynı hukuki kavramın (ticari satış) TTK ve TBK açısından farklı anlamlara gelecek şekilde yorumlanmasına neden olmaktadır. Bu çalışmada, öncelikle TBK m. 212/2’deki ticari satış kavramına, ticari işe ilişkin TTK ilkelerinden farklı anlamlar yüklenmesinin altında yatan sebep irdelenecek; sonrasında ise söz konusu kavramın, neden Türk Özel Hukuk Sistemi açısından TTK ilkeleri doğrultusunda tanımlanmasının bir gereklilik olduğu hususu açıklanacaktır.

In Turkish law, the term ‘commercial sale’ is used in both the Turkish Commercial Code (TCC) and the Turkish Code of Obligations (TCO). In such a sales transaction, special provisions apply to some issues that differ from the general provisions for ordinary sales contracts. However, neither the TCC nor the TCO directly explain the term of commercial sale. However, the definition of ‘commercial transaction’ in the TCC (TCC Art. 3/1; 19), which covers all commercial activities, essentially establishes the fundamental criterion that must be used to determine whether a transaction is commercial or not. Therefore, the principles of the TCC should also be relevant for determining the content of the concept of commercial sale under TCO Art. 212/2. In the doctrine of Turkish obligation law, however, the principles of the TCC were not considered sufficient for the determination of the concept of commercial sale in TCO Art. 212/2, and various interpretative styles were adopted that made the content of the concept more comprehensive compared to the principles of the TCC, thereby expanding the scope of the provision. This  situation  has led  to  different opinions  in  the  doctrine  regarding what should be understood from the concept of commercial sale in TCO Art. 212/2; moreover, it has caused the same legal concept (commercial sale) to be interpreted in different ways in terms of the Turkish Commercial Code and the Turkish Code of Obligations. This study will first analyse the reasons for the different meanings of the term commercial sale within the scope of the TCC and the TCO, and then explain why it is necessary to define the term in accordance with the principles of the TCC within the framework of the Turkish private law system.