Türkiye’de Bir Kamu Politikası Olarak İklim Değişikliği: Tarihsel Gelişim, Uluslararası Müzakereler, Yapısal ve İdari Sorunlar Çerçevesinde Bir Değerlendirme


Creative Commons License

Özışık F. U.

Marmara Üniversitesi Siyasal Bilimler Dergisi, cilt.8, sa.1, ss.66-96, 2020 (Hakemli Dergi)

Özet

Türkiye’de iklim değişikliği sorununa ilişkin merkezi yönetimin bir takım politikaları, kurumsal

yapılanmayı ve çeşitli araçları gündemine alması Kyoto Protokolü sürecine denk düşmektedir. Bu

çalışmada özellikle Kyoto Protokolü’ne taraf olunmasını takiben devletin iklim değişikliği ile ilgili

bütüncül ve etkin bir kamu politikasını hayata geçirip geçir(e)mediği irdelenecektir. Konu ile ilgili

değerlendirmelerde Türkiye’nin Kyoto Protokolü’ne kadar iklim değişikliğini bir dış politika konusu

olarak ele aldığı ve algıladığı söylenmektedir. Ne var ki, o tarihten bugüne uzanan gelişmelere

bakıldığında bu yaklaşımın değiştiğini ifade etmek güçtür. Uluslararası iklim müzakerelerinde

Türkiye özel koşullar söylemine bağımlı kalarak sera gazı emisyonlarını azaltma noktasında somut

hedefler ortaya koymaktan kaçınmaktadır. Paris Anlaşması’nın onaylanmaması da bu doğrultuda

değerlendirilmesi gereken siyasi bir tutumdur. Türkiye’de devlet tıpkı çevre politikasında olduğu gibi

iklim değişikliğini de kalkınma önceliğinin gerisinde konumlandırmaktadır. Bu bağlamda özellikle

enerji ve büyüme politikaları ile cari açık sorunu da belirleyici olmaktadır. Konu yerel düzeyde ele

alındığında da, yerel yönetimlerin bu alandaki çalışmaları merkeziyetçilik engeline takılmaktadır.

Bu çerçevede Türkiye’de sınırlı sayıda ve öncü denebilecek belediyenin iklim değişikliğine yönelik

politikaları da, merkezi yönetimin yukarıdan aşağıya müdahaleleri sebebiyle beklenen etkinliğe ve

verimliliğe ulaşamamaktadır. Buradan hareketle, çalışmada elde edilen bulgulara dayanılarak, yukarıda

ifade edilen farklı etmenler çerçevesinde Türkiye’nin sera gazı emisyon azaltım hedefine bağlı olarak,

iklim değişikliği politikasının genel özellikleri ve sınırlılıkları incelenecek ve tartışılacaktır.