TÜBITAK Yayınları, Ankara, 2023
Enerji; yaşamımızda en çok duyduğumuz ve kullandığımız kavramlardan biri olmakla beraber,
günümüzde sosyal, ekonomik, teknolojik ve çevresel yönleriyle ele alınan ve değerlendirilen çok geniş
bir kapsama sahiptir. Kavram olarak günlük yaşamda farklı kullanımları ve birçok disiplinde farklı
tanımlamaları vardır. Günlük yaşamda kullandığımız enerji kavramı, kullanıma göre farklı büyüklüklerin
oluşmasına neden olur. Bu büyüklükleri bilmek ve yaşamımızın içerisinde bilinçli olarak kullanmak, hem
topluma hem de bireylere ekonomik ve çevresel faydalar sağlayacağı bir gerçektir. Bu kapsamda
toplumun tüm eğitim seviyelerinde okul öncesinden başlayarak, yaşam boyu öğrenme süreci ile enerji
okuryazarlığı kavramı ele alınmalı ve geliştirilmelidir. Böylece bireylerin günlük kullanımlarında farklı
bakış açıları ve gelişim süreci elde edebilir.
Enerji teknolojileri; enerjinin üretiminden tüketimine kadar birçok alt sistem ve bileşeni kapsamaktadır.
Çok büyük etki alanına sahip olan enerjinin üretim-tüketim sürecinde sürdürebilir yaşamı desteklemek,
ekonomik ve teknolojik olmak gibi birçok ölçüt öne çıkmaktadır. Bu kapsamda enerji teknolojilerinin
yenilenmesi, genel olarak mevcut teknolojileri iyileştirmek veya yenilerini oluşturmak olarak ifade
edilmektedir.
Uzun vadeli olarak enerji teknolojileri üzerine yapılan araştırmalarda ve istihdamda uluslararası
literatürdeki çalışmaların kapsamında en önemli üç başlık; enerji verimliliği, enerji depolanması ve
yenilenebilir enerji kaynakları olarak ifade edilmektedir. Bu temel alanlar öğrencilerimizin
yönlendirilmesi açısından önemlidir.
Sunulan bu çalışmayla öğretmenler, enerji teknolojileri başlığı altında öncelikle öğrencilerin enerji
kavramından başlayarak, enerji okuryazarlığı ve sürdürülebilir yaşamı destekleme süreçlerini
kavramaları hedeflemelidir. Bu çerçevede çalışmada ilk olarak enerji kavramının tanımı, büyüklük
olarak anlamı, dönüşümü, enerji verimliliği konuları yer almaktadır. Sonraki aşamada ise, enerji
teknolojilerinin üretim süreçleri ele alınmaktadır. Böylece geleneksel ve yenilenebilir enerji kaynakları
üzerine enerji teknolojileri ifade edilmektedir. Özellikle çalışmada rüzgâr ve güneş bazlı yenilenebilir
enerji üretim teknolojileri detaylı olarak sunulmaktadır. Son olarak, günümüzde enerji teknolojilerinin
en önemli parçası haline gelen enerji depolama sistemleri üzerine bir bölüm çalışma içinde
bulunmaktadır.
Bu çalışma, öğretmenlere “Dene ve Yap” öğrenme süreci içerisinde öğrencilerin konuları ele alması
yaklaşımıyla oluşturulmuştur. Özellikle deney sürecinde öğrencinin karşılaşacağı sorunlara vereceği
çözümler, değişkenlerin belirlemesi ve nasıl değişeceği gibi fikirler, yaparak ve yaşayarak öğrenme
sürecini oluşturması bu çalışmanın istenen aşamalarıdır. Enerji teknolojileri başlığı altında verilen bu
çalışma diğer Deneyap başlıklarından farklı olarak, konunun içeriği ve farklılığı nedeniyle öğrencilerin
en yüksek düzeyde anlama ve kavrama sağlamak hedefi ile 5E öğretim yöntemi kullanılarak
tasarlanmıştır. Bu çalışmanın 5E öğrenme döngüsü modeli ile öğrencilerin araştırma sorgulamaya
teşvik etmesi hedeflenmektedir.
Böylece “Enerji Teknolojileri” başlığı altında mühendisliğin temel konularına odaklanılarak, enerji
kavramı üzerine açıklama ve tanımlamalar yapılması sağlanacaktır. Analitik bir çerçevede enerji
kavramını açık bir şekilde öğretmek, disiplinler arası sorunlar hakkında düşünmesini sağlamak iyi
donanımlı yeni nesil bilim insanları ve mühendisler yetiştirmeye yardımcı olacaktır.