Derinlemesine Okuma ve Yazma Stratejisi: Kuramsal İncelemeden Uygulama Örneklerine Bir Bakış


Creative Commons License

AKMAN A., BAYSAL Z. N., BAŞTUĞ M.

Ordu Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü Sosyal Bilimler Araştırmaları Dergisi, cilt.13, sa.2, ss.2415-2442, 2023 (Hakemli Dergi) identifier

Özet

Öğrenciler, okula başladıkları ilk yıllarda okumayla birlikte yazmayı da öğrenir. Ancak sonraki yıllarda okuma ve yazma becerileri birbirinden bağımsız olarak ele alınır. Hatta yazma becerileri çoğu zaman ihmal edilmektedir. Son yıllarda yapılan çalışmalarda dil becerilerinin birbiri ile ilişkili olduğu ortaya konmuştur. Yani okuma becerileri, yazma becerilerini; yazma becerileri de okuma becerilerini etkilemektedir. Bu doğrultuda öğrencilerin dil becerileri geliştirilirken alt beceriler arası bu etkileşim göz önünde bulundurulmalıdır. Okuma ve yazma becerilerini etkileyen pek çok değişken vardır. Bunlardan biri de strateji kullanımıdır. Okuma ve yazma stratejileri, bu becerileri geliştirmede kullanılan kolaylaştırıcılardan biri olarak görülmektedir. Alan yazında yaş grubu özellikleri, metin türü ve etkinlik amacına göre değişkenlik gösteren pek çok okuma ve yazma stratejisine rastlanmaktadır. Bu stratejilerden biri de “Derinlemesine Okuma ve Yazma” (Close Reading and Writing) dır. Derinlemesine okuma ve yazma stratejisi kullanarak, eleştirel bir bakış açısı ile öğrencinin zor bir metni analiz etmesi ve yazılı bir ürün oluşturması hedeflenir. Metni analiz edebilen, metinden elde ettiği bilgileri kullanabilen öğrencilerin okuryazarlık becerileri de gelişir. Bu açıdan ilkokul Türkçe dersi kapsamında bu çalışmalara yer verilmesinin önemli olduğu düşünülmektedir. Bununla birlikte 2019 Türkçe Öğretim Programı’nda derinlemesine okuma ve yazma ile ilgili çalışmaların olmadığı görülmektedir. Ayrıca uluslararası literatürde ilkokul düzeyinde derinlemesine okuma ve yazma etkinliklerine yönelik çalışma sayısı sınırlıdır. Ulusal boyutta ise derinlemesine okuma ile ilgili oldukça az çalışma bulunurken; derinlemesine yazma ile ilgili çalışmaya rastlanmamıştır. Bu çalışmanın amacı, derinlemesine okuma ve yazma stratejisinin temel prensiplerini ortaya koymak, bu etkinlikleri hazırlarken nelere dikkat edilmesi gerektiği hakkında bilgi vererek çalışma örnekleri sunmaktır. Derinlemesine okuma ve yazma ile ilgili çalışmaların artırılmasının alana katkı sağlayacağı, bu stratejinin kullanılmasıyla öğrencilerin okuryazarlık becerilerini geliştireceği düşünülmektedir. Bu açıdan çalışma, derinlemesine okuma ve yazmaya ilişkin literatürel bilgi içermesi ve somut uygulama örnekleri sunması bakımından önem arz etmektedir.
Students learn how to write along with how to read in their first year of school. However, in the following years, reading and writing skills are handled independently of each other. Moreover, writing skills are often neglected. Studies conducted in recent years have revealed that language skills are related to each other. That means reading skills affect writing skills and writing skills also affect reading skills. In this direction, this interaction between sub-skills should be taken into account while developing students' language skills. There are many variables that affect reading and writing skills. One of them is the use of strategy. Reading and writing strategies are seen as one of the facilitators used to develop these skills. In the literature, there are many reading and writing strategies that vary according to age group characteristics, text type and activity purpose. One of these strategies is close reading and writing. Using the close reading and writing strategy, it is aimed that the students analyze a difficult text with a critical perspective and create a written product. Literacy skills of students who can analyze the text and use the information obtained from the text also improve. In this respect, it is considered important to include these studies within the scope of primary school Turkish lessons. However, it is seen that there are no studies on close reading and writing in the Turkish Curriculum (2019). In addition, the number of studies on close reading and writing activities at primary school level is limited in the international literature. While there are very few studies on close reading at the national level; no study on close writing was found. It is thought that increasing studies on close reading and writing will contribute to the field, and the literacy skills of students will improve by using this strategy. In this study, it is improtant to present examples by giving theoretical information and applications about the relevant literature.