Anadolu Hemşirelik ve Sağlık Bilimleri Dergisi, cilt.24, sa.4, ss.579-588, 2021 (Hakemli Dergi)
ÖZ
Bilimsel temellere dayalı ve bütüncül bir hemşirelik bakımı verebilmek için hemşirelik kuram ve modelleri önemli bir role sahiptir. Kuram ve modeller, kronik hastalık yönetiminde, hemşirelik bakımını planlamada, hemşirelik uygulama ve araştırmalarında önemli ve yol göstericidir. Bakımın kalitesini ve etkinliğini artırır. Geçmişten günümüze kadar hemşirelik alanında yayınlanan ve uygulanabilirliği kanıtlanan modellerin sayısı gün geçtikçe artmaktadır. Bu kuram ve modellerin farklı alanlarda uygulanması, ilişkin örneklerin zenginleştirilmesi ve hemşirelik bakımına somutlaştırılarak yansıtılması, hemşirelerin hasta bakımına farklı bakış açısı ile bütüncül yaklaşmasında etkili olacaktır. Dorothy Johnson tarafından geliştirilen Davranışsal Sistem Modeli bireyin hem biyolojik hem de davranışsal sistem olmak üzere iki sisteme sahip olduğunu ileri sürmektedir. Davranışsal sistem yedi alt sistemi içermektedir. Bunlar; bağlılık (yakın ilişki), savunma (koruyucu), bağımlılık, boşaltım, besin, cinsellik ve başarı alt sistemidir. Bu modele göre; hemşire bireyi bir bütün olarak ele alır, kişinin davranış değişikliğine odaklanır ve sistemdeki alt başlıkların dengesinin sağlanmasından sorumludur. Yapılan literatür taramasında, hem Dorothy Johnson’ın modeli ile ilgili çalışmaların hem de multiple sklerozlu hastaların bakımında kuram ve modellerin kullanılmasına ilişkin yayınların sınırlı sayıda olduğu gözlenmiştir. Bu çalışmada multiple sklerozlu bir hastanın bakım süreci Dorothy Johnson’ın Davranışsal Sistem Modeli temel alınarak planlanmıştır. Davranışsal Sistem Modeli kullanılarak oluşturulan bu olgu sunumu, İstanbul ilinde Avrupa yakasındaki bir eğitim araştırma hastanesinin nöroloji yan dal polikliniğinde ayaktan tedavi gören multiple sklerozlu bir hastadan sözlü ve yazılı onam alındıktan sonra hazırlanmıştır.
Anahtar kelimeler: Davranışsal sistem modeli; hemşirelik bakımı; multiple skleroz; olgu sunumu.
ABSTRACT
Investigation of A Multiple Sclerosis Patient According to The Behavioural System Model of Dorothy Johnson: A Case Example Nursing theories and models play an important role in providing holistic nursing care based on scientific foundations. Theories and models are important and guiding in chronic disease management, nursing care planning, nursing practice and research. Improves the quality and effectiveness of care. The number of models published in the field of nursing from the past to the present and proven to be applicable is increasing day by day. The application of these theories and models in different fields, enriching the relevant examples and reflecting them to the nursing care by being concrete will be effective in the nurses' holistic approach to patient care from a different perspective. The Behavioral System Model developed by Dorothy Johnson suggests that the individual has two systems, both biological and behavioral. The behavioral system includes seven subsystems. These; It is a subsystem of commitment (close relationship), defense (protective), dependence, excretion, nutrition, sexuality and achievement. According to this model; the nurse treats the individual as a whole, focuses on the individual's behavior change and is responsible for ensuring the balance of the subheadings in the system. In the literature review, it was observed that both the studies on Dorothy Johnson's model and the literature on the use of theories and models in the care of patients with multiple sclerosis were limited. In this study, the care process of a patient with multiple sclerosis was planned based on Dorothy Johnson's Behavioral System Model. This case report, which was formed by using the Behavioral System Model, was prepared after verbal and written consent was obtained from a patient with multiple Sclerosis who was treated as an outpatient in the neurology sub-clinic of an educational research hospital in the European side of Istanbul.
Keywords: Behavioral system model; nursing care; multiple sclerosis; case report.