JOURNAL OF KING ABDULAZIZ UNIVERSITY, ISLAMIC ECONOMICS, cilt.37, sa.2, ss.3-28, 2024 (Scopus)
Vakıflar; ekonomik rollerinin ötesinde, kökleri Allah Teâlâ'ya yakınlığı amaçlayan kurbet kavramına dayanan derin bir öneme sahiptir. İhtiyaç sahiplerine hizmet etmeye adanmış sürekli bir ibadeti ifade ederken, katma değer üretmeye yönelik hayırsever bir çaba olarak ekonomi ile güçlü bir bağa sahiptir. Bu çalışma, Türk vakıf sektörünü ve ekonomik katkılarını analiz ederek bu bağı betimsel olarak araştırmaktadır. Türkiye'de vakıf sektörü, şirket vakıfları, vakıf üniversiteleri ve vakıf sağlık kurumlarının yanı sıra, mazbût, mülhak, yeni, cemaat ve devlet vakıflarından oluşmaktadır. Mazbut ve mülhak vakıflar Osmanlı vakıf geleneğini temsil ederken, devlet vakıfları yoksullara ve dezavantajlılara yardım sağlayarak hükümetin gelir kaynaklarını yeniden dağıtmaktadır. Cemaat vakıflarının, hastaneleri dışında sınırlı katkıları varken, yeni vakıflar farklı gelir kaynaklarına sahip çağdaş örnekleri temsil etmektedir. Türk vakıfları, özellikle yüksek öğrenim, sanayi üretimi (özellikle savunma sektörü için), araştırma ve geliştirme, sağlık hizmetleri ve sosyal yardım gibi kamu hizmetlerinin sağlanmasında, öncelikle vakıf şirketleri ve vakıf üniversiteleri aracılığıyla önemli bir rol oynamaktadır. Sonuç olarak, bir yandan sermaye stokunu ve yatırımları artırarak ekonomik büyümeyi teşvik ederken, diğer yandan da gelir dağılımını ve yoksulların refah düzeyini iyileştirmeyi amaçlamaktadırlar.
Waqf holds profound significance, extending beyond its economic role, rooted in the concept of qurbah—seeking closeness to Allah Ta’ālā. It embodies perpetual worship ('ibādah) dedicated to serving the needy and virtuous causes while maintaining a vital nexus with the economy as a charitable endeavor for producing added value. This study descriptively explores this nexus by analyzing the Turkish awqāfsector and its economic contributions. In Türkiye, the awqāf sector comprises fused(mazbût), annexed(mülhak), new(yeni), community(cemaat), and state awqāf, along with corporate awqāf, waqf universities, and waqf healthcare institutions. Fused and annexed awqāf represent the Ottoman waqftradition, while state awqāf redistribute the government revenue sources by providing aid to the poor and disadvantaged. Community awqāf, apart from their hospitals, have limited contributions. New awqāf represent contemporary models with diverse revenue sources, making the most substantial contribution to the Turkish economy. Turkish awqāf play a significant role in providing public services, notably in higher education, industrial manufacturing (especially for defense sector), research and development, healthcare, and social assistance, primarily through corporate awqāf and waqf universities. As a result, they foster economic growth by expanding capital stock and investments while aiming to improve income distributionand the welfare of the poor.