Akademik Veri Yönetim Sistemi
VI. Uluslararası Coğrafya Eğitimi Kongresi , İstanbul, Türkiye, 19 Eylül - 22 Aralık 2024, ss.342-343, (Özet Bildiri)
Coğrafya bilimi insanın yaşadığı çevreyi anlaması, anlamlandırması ve o çevreye uyum sağlamasına yardımcı olmasının yanında insanın doğal ve beşerî çevresinde cereyan eden birçok olay ve olgunun işleyiş ve sürekliliğinin de anlaşılmasına hizmet etmektedir. İklim değişiklikleri, kuraklaşma, çarpık kentleşme, doğal kaynakların kullanımı, aşırı nüfus artışı, yoksulluk, biyolojik çeşitlilik kaybı gibi doğal dengenin korunmasına esas olabilecek birçok konuyu öğrenciler coğrafya dersi ile öğrenirler. İnsan ve doğa her zaman etkileşim içerisinde olmakla birlikte dünyada insan yaşamının devamlılığı için doğanın ve doğal kaynakların sürdürülebilir bir şekilde kullanımının sağlanması yanında doğaya karşı sorumluluklarımızın da yerine getirilmesi büyük önem arz etmektedir. Sorumluluk değerinin öğretildiği disiplinlerden biri de coğrafya dersidir. Coğrafya eğitimi ile bir yandan çocukların yaşadıkları dünyaya karşı ilgileri canlı tutulurken bir yandan da yeryüzünde işleyen sistemin ve güzelliklerin farkına varmaları ve onları koruma adına sorumluluk almaları sağlanmaya çalışılmaktadır. Coğrafya derslerinde öğrencilere küçük yaşlardan itibaren yaşına, cinsiyetine ve yeteneklerine uygun sorumluluklar verilerek öğrencilerin kendisine, çevresine ve yaşadığı dünyaya ilişkin sorumluluk sahibi bir birey olarak yetiştirilmesi mümkün olabilecektir. Peki, coğrafya dersi kapsamında öğretmenler öğrencilerine sorumluluk değerini nasıl kazandırmaktadır? İşte bu araştırma ile sorumluluk değerinin kazandırılmasına yönelik coğrafya öğretmenlerinin ders içi ve ders dışı faaliyetlerde nasıl bir yol izlediğini keşfetmek, bireyin kendisine, ailesine, yakın çevresine, uzak çevresine, ülkesine ve dünyamıza karşı sorumluluk bilincinin kazandırılması için öğretmenlerin ne gibi etkinlikler yaptığını ve ders esnasında nasıl stratejiler uyguladığını tespit etmek amaçlanmıştır. Bu amaç kapsamında aşağıda yer alan alt amaçlara cevap aranacaktır.
• Öğretmenlerin sorumluluk değeri hakkındaki görüşleri nelerdir?
• Öğretmenlerin sorumluluk değerini kazandırmada kullandıkları yöntemler nelerdir?
• Öğretmenlerin sorumluluk değeri kazandırmada karşılaştıkları sorunlar nelerdir?
• Öğretmenlerin öğrencilere sorumluluk değerini kazandırmak için verdiği sorumluluklar nelerdir?
• Sorumluluk değeri kazandırılırken okul idaresi, şube öğretmenler kurulu, veliler ve ders öğretmeni nasıl bir etkileşim kuruyor?
• Öğretmenler sorumlulukların belirlenmesinde öğrencilerle nasıl bir iş birliği yapıyor?
Bu araştırma nitel araştırma yöntemlerinden fenomenoloji deseni ile hazırlanmıştır. Araştırmanın çalışma grubunu 2023-2024 eğitim öğretim yılında milli eğitim bakanlığına bağlı farklı okullarda eğitim veren 15 tane coğrafya öğretmeni oluşturmaktadır. Bu araştırmada coğrafya öğretmenlerinin coğrafya derslerinde öğrencilere sorumluluk değerini kazandırmak için nasıl bir yol izlediklerini tespit etmek amacıyla araştırmacı tarafından yarı yapılandırılmış görüşme formu hazırlanmıştır. Hazırlanan görüşme formu ve sorular coğrafya eğitimi alanında uzman akademisyenlerle birlikte değerlendirilip forma son şekli verilmiştir. Görüşmeler neticesinde elde edilen veriler içerik analizine tabi tutulacaktır. Anahtar Kelimeler: Coğrafya Dersi, Sorumluluk Değeri, Coğrafya Öğretmenleri