1768-1774 Savaşı Öncesi Osmanlı Diplomasisi


Creative Commons License

Demir U.

Türk Tarih Kurumu, Ankara, 2023

  • Yayın Türü: Kitap / Mesleki Kitap
  • Basım Tarihi: 2023
  • Yayınevi: Türk Tarih Kurumu
  • Basıldığı Şehir: Ankara
  • Marmara Üniversitesi Adresli: Evet

Özet

Bâbıâli, 1739 Belgrat Anlaşması’ndan sonra Batı’da göreceli bir barış dönemine girdi. Bu süreç 1768-1774 Savaşı’na kadar da devam etti. Avrupa’da ise 1755’teki Diplomatik Devri’min ardından kıta hızla savaşa sürüklendi. Yedi Yıl Savaşları (1756-1763), Batı’nın büyük bir kısmının dâhil olduğu genel bir askerî mücadeleye dönüştü. Avrupa devletleri, bu süre zarfında ellerini güçlendirmek için Osmanlı İmparatorluğu’nu yönlendirmek adına farklı politikalar geliştirdiler. Çünkü Devlet-i Aliyye hâlâ güçlü bir askerî caydırıcı unsur olarak görülüyordu. Osmanlı İmparatorluğu ise, Avrupa’daki bu gelişmeleri yakından takip ediyor ve değişen şartlara göre dış politikasında değişikliklere gidiyordu. Buna rağmen Türk tarafı Yedi Yıl Savaşları’na fiilen müdahil olmadı. Lehistan Kralı III. August’ün 1763’te ölümü üzerine yeniden hareketli günler başladı. Rusya, yeni kral olarak Poniatowski’nin seçilmesi için Lehistan üzerindeki askerî ve siyasî baskısını artırdı. Bâbıâli de seçim sürecine müdahil oldu ancak sonuçta Rusya’nın desteklediği Poniatowski, kral seçildi. Buna rağmen Lehistan’daki gerginlik yatışmadı ve Rusya’nın silah zoruyla Lehistanlı muhalifleri bastırmak istemesi Bâbıâli’nin askerî hazırlıkları hızlandırmasına sebep oldu. 1767 yılında Lehistanlı muhalifler Bar Kasabası’nda Rus askerleri tarafından silahlı saldırıya uğradı ve çıkan çatışmada Osmanlı vatandaşları da öldürüldü. Bunun üzerine Bâbıâli, 1768 yılında Rusya’ya savaş ilan etti. Bu kitapta, Bâbıâli’nin Avrupa’daki Diplomatik Devrim ve Yedi Yıl Savaşları’nı nasıl karşıladığı, Batı’daki gelişmelerden hangi kanallar vasıtasıyla haberdar olduğu, neden savaşa fiilen müdahil olmadığı, hangi ittifak görüşmelerinin yürütüldüğü, 1763’te Lehistan’daki kral seçimine etkisinin neler olduğu, neden bir adayı desteklemekten kaçındığı, 1767 yılından itibaren hangi gelişmelerin Osmanlı İmparatorluğu ile Rusya’yı savaşa sürüklediği, sefer öncesi ne tür hazırlıkların yapıldığı ve seferin nasıl ilan edildiği suallerine cevaplar aranmaktadır.