Akademik Veri Yönetim Sistemi
TURKISH JOURNAL OF RESEARCH & DEVELOPMENT IN NURSING, cilt.26, sa.2, ss.1-17, 2024 (Hakemli Dergi)
Amaç: Bu araştırmada Sağlık Bilimleri Fakültesi öğrencilerinin sağlık okuryazarlığı, COVID-19 fobisi ve COVID-19 farkındalığı arasındaki ilişki ve etkileyen faktörleri incelemek amaçlanmıştır.
Gereç ve Yöntem: Araştırma, tanımlayıcı ve ilişki arayıcı tasarım ile İstanbul’da bir devlet üniversitesinin Sağlık Bilimleri Fakültesinde, 500 öğrenci ile gerçekleştirildi. Veriler, Sosyo-demografik Özellikler Tanılama Formu, Sağlık Okuryazarlığı (SOY) Ölçeği-Kısa Form, Koronavirüs-19 Fobisi Ölçeği (C19P-S), Koronavirüs (COVID-19) Farkındalık Ölçeği (KFÖ) kullanılarak çevrim içi olarak toplandı. Verilerin değerlendirilmesinde tanımlayıcı istatistiklerin yanı sıra Independent-Samples
T Test, One-Way ANOVA testi ve Spearman korelasyon analizi kullanıldı. İstatistiksel anlamlılık p<0,05 kabul edildi.
Bulgular: Öğrenciler KFÖ, SOY ölçeğinden ortalamanın üstünde; C19P-S’den ortalamanın altında puan aldı. Sağlık okuryazarlığı ölçeğinden; kadınlar, 21-23 yaş aralığında olanlar, dördüncü sınıf öğrencileri, babası ortaokul-lise mezunu
olanlar, genel sağlık, ruh sağlığı durumunu iyi olarak algılayanlar, ekonomik durumunu iyi olarak ifade edenler, COVID-19 geçirenler, COVID-19 ile ilgili gelişmeleri takip edenler daha yüksek puan aldı. Koronavirüs-19 Fobisi Ölçeği toplam puanından erkekler; C19P-S somatik alt boyutundan erkekler, 24 yaş ve üzerindekiler, genel sağlık durumunu kötü-çok kötü olarak algılayanlar; C19P-S ekonomik alt boyutundan ise erkekler, 24 yaş ve üzerindekiler, birinci sınıftakiler, genel sağlık ve ruh sağlığı durumunu kötü-çok kötü olarak algılayanlar daha yüksek puan aldı. COVID-19 ile ilgili gelişmeleri takip edenler Koronavirüs Farkındalık Ölçeğinin tüm alt boyutlarından daha yüksek puan aldı. Sağlık okuryazarlığı ile C19P-S somatik, ekonomik alt boyutu ve toplam puanı arasında negatif yönde, düşük düzeyde; SOY ile KFÖ hijyen tedbiri farkındalığı alt boyutu hariç diğer alt boyutları arasında, C19P-S ile KFÖ tüm alt boyutları arasında pozitif yönde, düşük düzeyde anlamlı korelasyon bulundu.
Sonuç: Öğrencilerin KFÖ, SOY puanlarının yüksek, COVID-19 fobilerinin düşük olması Sağlık Bilimleri Fakültesinde okumaları ile ilişkilendirilmiştir. Erkek öğrencilere, alt sınıflarda okuyanlara, genel sağlık, ruh sağlığı ve ekonomik durumunu kötü olarak algılayanlara, ebeveyn eğitim düzeyi düşük olanlara öncelik vererek SOY ve COVID-19 bilincini artırmaya, COVID-19 fobisini azaltmaya yönelik eğitici program ve seminerler düzenlenmesi, ayrıca psikolojik destek hizmetlerinin sağlanması önerilebilir.
Anahtar Kelimeler: COVID-19, farkındalık, fobi, sağlık okuryazarlığı