MARMARA COĞRAFYA DERGİSİ, sa.32, ss.152-166, 2018 (Hakemli Dergi)
Adıgey Cumhuriyeti, Kuzey Kafkasya’da yer alan Rusya Federasyonu'na bağlı bir cumhuriyettir. Rusya Federasyonu’nun Güney Federal
Bölgesine dâhil olup Başkenti Maykop’tur. Cumhuriyet’e adını veren Adıge (Çerkes) halkı bugün Dünya’nın çeşitli bölgelerinde
yaşamaktadır. Bu durumun sebebi 19. yy' da yaşanan Rus-Çerkes savaşı ve ardından yaşanan sürgündür. Bahsi geçen vahim olaylar
neticesinde tarihsel arka planda bölgenin demografik özellikleri çok büyük oranda etkilenmiştir. Bu tarihten sonra farklı etnik gruplar
bölgeye hızla yerleştirilmeye başlanmıştır. Adıgey’de nüfus, 1990’lara kadar nispeten hızlı bir şekilde artış gösterirken; SSCB’nin
dağılmasından itibaren Rusya Federasyonu genelinde olduğu gibi nüfus artış hızı aniden yavaşlamıştır. 2017 yılı itibariyle Adıgey
Cumhuriyeti’nin nüfus yapısı, sıradan bir Doğu Avrupa ülkesine benzer bir konuma ulaşmış, nüfus artış hızı yavaşlamış hatta durma
noktasına gelmiştir.
Türkiye’de Kafkasya ve özellikle Adıge kökenli vatandaşlarımızın olduğu bilinen bir gerçektir. Bugüne kadar yapılan akademik çalışmalar
genel olarak Kuzey Kafkasya veya Çerkes tarihi üzerinde yoğunlaşmakta olduğundan demografik -nüfus, nüfus yoğunluğu, kentleşme,
ortalama ömür, ortanca yaş, suç oranları, işsizlik verileri- bilgiler gereken ilgiyi görememiştir. Ancak bu vatandaşlarımızın sürgün
edildikleri anavatanlarındaki demografik durumlarının geçmişte ve günümüzde nasıl bir yapıda olduğu tam olarak bilinmemektedir.
Bundan dolayı çalışmamızda Adıgey’in nüfus özelliklerini ele alıp inceledik. Kullanılan tüm haritalar tarafımızca CBS ve Uzaktan Algılama
yazılımları vasıtasıyla bilgisayar ortamında hazırlanmıştır. Harita yapımında QGİS yazılımı kullanılmıştır.
The Republic of Adygea is a federal subject of Russia, located in the North Caucasus. It belongs to the Southern Federal District of the
Russian Federation, and Maykop is its capital city. The Adygeans (Circassians), who gave their name to the Republic today, live in
various regions of the world. The reason of this is the Russo-Circassian war in the 19th century, this is concluded with exile. Within
historical background, the demographic characteristics of the region were influenced very much as a result of mentioned catastrophic
events. After this date, different ethnic groups were started to be deployed rapidly to the region. While the population of Adygea
increased relatively rapidly until the 1990s, the rate of population growth has suddenly slowed down since the disintegration of the
USSR, as is the case throughout the Russian Federation. As of 2017, the population structure of the Adyghe Republic has reached a
position similar to that of an ordinary Eastern European country, and the rate of population growth slowed down and even came to a
halt.
It is a known fact that many Turkish citizens in Turkey have Caucasus and especially Adygea origins. Since the academic studies to date
are concerned mainly with the North Caucasus and Circassian history, demographic information such as population, population
density, urbanization, average life expectancy, median age, crime rates, unemployment data, did not attract the expected attention.
However, it is not known exactly how the demographic situations in the motherland where these citizens were exiled structured in the
past and today. Therefore, we have addressed and studied Adyghe’s population characteristics. All the maps that are used here were
prepared in computer environment using GIS and Remote Sensing software. QGIS software was used in mapping.