İş Hukuku Çerçevesinde İşyerinde Psikolojik Taciz (Mobbing)


Creative Commons License

Büyükkılıç G.

Legal İş Hukuku ve Sosyal Güvenlik Hukuku Dergisi, cilt.9, ss.71-160, 2012 (Hakemli Dergi)

Özet

İşyerinde psikolojik taciz veya dünya literatüründeki bilinen adıyla mobbing, işyerinde bireylere, üstleri, eşit düzeydeki çalışanları veya astları tarafından sindirmek, mutlak itaate zorlamak, yıldırmak veya bezdirmek amacıyla sistemli ve bilinçli bir şekilde belirli bir süre uygulanan sıklıkla duygusal saldırı niteliğinde olan ancak nadiren şiddet içeren her tür kötü muamele, tehdit, aşağılama gibi davranışları ifade etmekte olup, gerek işyerlerinin verimliliği, gerek mağdurların kişilikleri üzerinde yarattığı tahribatın yüksekliği sebebiyle, iş ve psikoloji çevreleri kadar hukuk çevrelerince de dikkate alınması gereken önemli bir taciz türüdür. Nitekim tüm dünyada olduğu gibi Türkiye’de de son yıllarda işyerinde psikolojik taciz konusu popüler hale gelmiş, konu Türk hukuk doktrinde de tartışılmaya ve hatta yargı kararlarına konu olmaya başlamıştır. Bu gelişmeler doğrultusunda hukuk çevrelerinde oluşmaya başlayan “mobbing bilinci” nin önemli bir yansıması, 01.07.2012 tarihinde yürürlüğe girecek olan TBK’da kendini göstermekte olup, TBK md. 417 hükmü psikolojik taciz kavramını tanıyan ilk yasal düzenleme olarak karşımıza çıkmaktadır. 

Ülkemizde işyerinde psikolojik taciz kavramını tanımlayan yasal bir düzenlemenin mevcut olmayışı, pozitif hukukumuzdaki mevcut düzenlemeler içinde mobbing türü davranışlar ile paralellik kurulabilen hükümlere başvurulmasını gerekli kılmaktadır. Bunların önemli bir kısmı TMK, BK-(TBK) ve İK’da yer almaktadır. Bu Kanunların yanı sıra mobbing mağduru Anayasa ve TCK çerçevesinde de hukuki koruma talep edebileceği gibi, Deniz İK, Basın İK,  5510 sayılı Kanun,  İş Sağlığı ve Güvenliği Hizmetleri Yönetmeliği ve ilgili diğer yönetmelik hükümlerine de başvurulabilmektedir.

Mobbing refers to constant or systematic psychological harassment or violence by employees or employers in the workplace due to psychological or social reasons. There is no legal regulation on this issue in our country. The article 417 of Turkish Code of Obligations is the first legal text in which the concept of psychological harassment if recognized. This is a huge legal loophole on this issue and the inconveniences of the loophole could only avoided by establishing an indirect link to the current legal regulations. At this point the dispositions regulating obligation of protecting the employee and of non-discrimination in the Labour Law, dispositions of Tortious Liability in the Turkish Code of Obligations, dispositions of pecuniary and non-pecuniary damages in the Civil Code, criminal sanctions in the Turkish Criminal Code can be applied. In order to struggle against mobbing behaviour, there should be legal regulations of dissuasion and awareness about mobbing should be raised.