Bir Mektuptan Fazlası: Risâle ilâ Abdülaziz el-Mehdevî


Özkan Z. Ş.

Uluslararası İbnü’l-Arabî Sempozyumu, Malatya, Türkiye, 15 - 16 Kasım 2018, ss.324-340

  • Yayın Türü: Bildiri / Tam Metin Bildiri
  • Basıldığı Şehir: Malatya
  • Basıldığı Ülke: Türkiye
  • Sayfa Sayıları: ss.324-340
  • Marmara Üniversitesi Adresli: Evet

Özet

İbnü’l-Arabî’nin Fihrist ve İcâze’sinde müstakil bir eser olarak zikrettiği, Risâle fi’l-velâye olarak da bilinen Risâle ilâ ashâbı Şeyh Abdülazîz el-Mehdevî, 590/1193 yılında İbnü’l-Arabî tarafından Tunuslu Şeyh Abdülaziz Mehdevî’nin müridlerine yazılmış bir mektup olup, son yıllarda yapılan çalışmalarda Meşâhidü’l-esrâr’ın mukaddimesi olduğu anlaşılmıştır. İbnü’l-Arabî’nin günümüze ulaşan ilk te’liflerinden biri olan Risâle, Abdülaziz Mehdevî’nin menkıbelerini içeren bir mektup olarak bilinmesine rağmen, ilk sayfasından itibaren Meşâhid’i hangi okuyucu kitlesinin nasıl okuması gerektiğine dair uyarılar, bâzı zor ifâde ve meselelerin anlaşılmasını kolaylaştıracak açıklamalar ve esere gelmiş, gelebilecek eleştirilere karşı cevapları ihtiva etmektedir. Hattâ mektuptaki bâzı ifâdeler, onun Meşâhid’de kullanılan dil ve içeriğe dair akıllarda oluşabilecek soruları cevaplama niyetiyle yazılmış olabileceğini de düşündürmektedir. Risâle, İbnü’l-Arabî düşüncesindeki hâtemiyet, velâyet, nübüvvet ve verâset gibi temel kavramların orijinal formlarının izlerini taşıması, dönemin Endülüs ve Kuzey Afrika ilim çevrelerindeki tartışmalara yapılan atıflar ve savunmacı içeriği ile de dikkat çekici bir metindir. Bu tebliğde Risâle fi’l-velâye’nin Meşâhidü’l-esrâr’a âidiyeti ile ilgili tespitlerin yanında, Risâle’nin içeriğinin İbnü’l-Arabî’nin eserleri, dönemin siyâsî, sosyal, ilmî şartları ve bâzı temel meseleleri ışığında değerlendirilmesi yapılmaya çalışılacaktır.

Ibnu’l-Arabi mentioned Risâla ilâ ashâb al-Shaykh Abd al-Azîz al-Mahdawi -also known as Risâla fi’l-walâyah- as a separate work in his Ijazah and Fihrist. This letter is written to disciples of Sheikh Abdulaziz Mahdawi of Tunisia by Ibnu’l-Arabi himself and in recent studies it is understood that this letter is also a kind of introduction to Mashâhid al-asrâr. Risâla is one of the very early works of Ibnu’l-Arabi and so far, it was thought as the hagiography of Abdul Aziz Mahdawi, but a careful study showed that it also covers the subjects such as how Mashâhid should be studied and by whom, explanation about the difficult words of Mashâhid, and answers to possible criticism against Mashâhid. The style of the letter even makes us think that he wrote it to answer the possible questions as to the language and content of Mashâhid. This letter is also important since it explains the concepts of hatamiyya, walayah, nubuwwah, warasat in original form as well as with its references to the discussions in the scholarly circles of Andalusia and North Africa. This paper will endeavor to enlighten why Risâla belong to Mashâhid al-asrâr as well as the evaluation of its contents under the light of Ibnu’l-Arabi’s works, his social and intellectual milieu.