Kısa ve Uzun Metraj Film Projeleri Üzerine Fikir Üretme ve Senaryo Yazım Çalışmaları

---

Okumuş M. S.

Senaryodan Festivallere-Uzmanlardan Sinema ve Televizyon Dersleri, M. Sami Okumuş, Editör, Dergah Yayınları, İstanbul, ss.9-42, 2025

• Yayın Türü: Kitapta Bölüm / Mesleki Kitap
• Basım Tarihi: 2025
• Yayınevi: Dergah Yayınları
• Basıldığı Şehir: İstanbul
• Sayfa Sayıları: ss.9-42
• Editörler: M. Sami Okumuş, Editör
• Açık Arşiv Koleksiyonu: AVESİS Açık Erişim Koleksiyonu
• Marmara Üniversitesi Adresli: Evet

Özet

F. Ford Cappola, Steven Spielberg ve Christopher Nolan gibi usta yönetmenlerin ele aldığı ve birçok sinemacının da belirttiği üzere film çalışmasının en önemli unsuru senaryodur, akabinde oyunculuk gelir zira en nihayetinde seyirciler hikâyenin akışı içinde perdede ya da ekranda oyunculuk performanslarını izlerler.

 

Spielberg’ün dediği üzere kötü bir senaryo ile iyi oyunculuk olsa dahi güzel bir film ortaya çıkaramazsınız ancak iyi bir senaryo ile nispeten orta ya da kötü bir oyunculuk performansı olsa dahi bir şeyleri anlatabilme fırsatı yakalar ve bu manada seyirciyi elde edebilirsiniz. Bu noktadan hareketle hikâye dediğimiz; karakterlere vurgu yapılan ve anlatım şekli ile özel bir yazım tekniğine sahip olan senaryo, bir film çalışmasının en temel yapıtaşını oluşturur.

 

İster kısa metraj ya da ister uzun metraj bir film çalışması ele alın, her birisi için en önemli meselelerden biri; sağlam temeller üzerine oturan bir hikâyeye ve karakterlere sahip olmasıdır. Bu yönüyle senaryo, yapısal oluşumu ve zamansal ilerleyişi ile seyircinin hikayede ele alınan meseleleri ve karakterleri takip ederek hikâyenin bir sonuca ulaşmasını hedefleyen teknik bir anlatım unsuru içermektedir.

 

Senaryo, bir roman gibi okunmak üzere yazılmaz zira senaryo Atıf Yılmaz’ın belirttiği üzere “edebi bir metin değil”, teknik bir metindir. Senaryo esasında; yönetmen, görüntü yönetmeni, oyuncular ve ekip için yazılan, filmin nasıl çekileceğini anlatan teknik bir metindir. Dolayısıyla ele alınacak bu teknik metinde senarist; gerçek yaşamdan alınan kurmaca veya başka bir sanat dalından (edebiyattan) uyarlanan, sinemanın kural ve çerçeveleri içinde bir dramatik yapı oluşturulması üzerinden ilerler. Kurulan bu yapıya bağlı kalınarak -daha sonra detaylandıracağımız- karakterler yaratılarak, bu karakterler arasında ilişkiler ve olaylar geliştirilerek bir sonuca varılır (Fener, 2019: 36-37)[1]. Bir metin/senaryo ele alımında göz önünde bulundurulacak en önemli maddelerin başında karakter yaratımı ve inşaası gelmektedir. Sizler de senaryolarınıza karakter(ler) oluşturarak başlamalısınız. Bu süreç hakkında Jack Epps Jr. tarafından detaylıca yazılmış olan Senaryo Yazmak[2] ile Öktem Başol’un  Senaryo Kitabı’nı[3] bu noktada gözden geçirmenizi tavsiye ederim. 

 

Sinema temelde üç önemli anlatım öğesi üzerine inşa edilir; “senaryo, görüntü tasarımı ve kurgu…[4]” Bu üçlemenin ilk ayağı olan senaryo anlatım unsurlarının detaylarını kavrama adına yazılmış yerli ve yabancı birçok kaynak kitap bulunmaktadır. Bunlardan hangisi ya da hangileri sizin bu işi -amatör, yarı profesyonel ya da profesyonel anlamda- öğrenebilmeniz adına yarar sağlayacağına sizler de karar verebilirsiniz ancak ben yine de işinizi kolaylaştırmak adına konu etrafında aralıklarla bazı temel kaynak eser önerilerinde bulunacağım.