Dokuma, Giyim Eşyası ve Deri Sanayi Sektörü’ndeki İşletmelerin Performanslarının Değerlendirilmesi: VIKOR ve TOPSIS Yöntemleri

Creative Commons License

Ekizler H.

Ömer Halisdemir Üniversitesi İktisadi ve İdari Bilimler Fakültesi Dergisi, cilt.13, sa.1, ss.24-39, 2020 (Hakemli Dergi)

Özet

Günümüzde işletmeler hem kendi durumlarını gözlemlemek, hem de rakiplerine kıyasla ne ölçüde verimli ve etkin olduklarını belirlemek açısından performanslarını sürekli olarak değerlendirmek durumundadırlar. Bu amaçtan hareketle Türkiye’de toplam istihdamın yaklaşık olarak %7’sini oluşturan Dokuma, Giyim Eşyası ve Deri Sanayi Sektörü’nde yer alan ve Borsa İstanbul (BİST)’da işlem gören 19 adet işletmenin 2011-2018 yılları arasındaki finansal oranları kullanılarak performansları değerlendirilmiştir. Çalışmada, nakit oran, kaldıraç oranı, aktif devir hızı, dönem karındaki büyüme, net kar marjı ve pazar payı olmak üzere sekiz yıllık göstergeleri analize dahil edilmiştir. İşletmelerin performanslarına göre sıralanmasında literatürde de sıklıkla kullanılan çok kriterli karar verme (ÇKKV) tekniklerinden VIKOR ve TOPSIS yöntemleri ayrı ayrı kullanılmıştır. Her iki yöntemle de göstergeXyıl olarak belirlenen kriterler hem eşit ağırlıklı, hem de yıllara göre artan ağırlıklı olmak üzere toplamda dört ayrı finansal performans sıralaması yapılmıştır. Elde edilen sıralamalarda benzer sonuçlar gözlenmiş ve metodolojik farklılıklardan dolayı sıralama sonuçlarındaki herhangi bir değişikliği belirlemek amacıyla Kendall uyum katsayısı ile istatistiksel olarak test edilmiştir.

Nowadays, businesses are required to continuously evaluate their performance in order to observe their own situation and to determine to what extent they are efficient and effective compared to their competitors. From this objective, 19 firms operating in Woven, Clothing and Leather Industry, which constitutes approximately 7% of total employment in Turkey, and listing on Borsa Istanbul (BİST) were selected between 2011-2018 inclusively for performance evaluation. Financial ratios including cash ratio, debt ratio, asset turnover, total profit growth, net profit margin and market share were selected to rank the firms according to performance within given eight year interval. In this study, VIKOR and TOPSIS which are frequently used multi criteria decision making (MCDM) methods in literature were performed separately. In both of the methods, the criteria determined as indicator year were weighted as equal and yearly increasing, respectively. Totally the firms were ranked in terms of financial performance in four different ways. According to these four different ranking results, SNPAM and YATAS was ranked as best two, DIRIT and BREMEN were ranked as worst two firms respectively in terms of selected  performance indicators. Similar ranking results were observed and these rankings were statistically tested with Kendall concordance coefficient in order to determine any changes due to the methodological and weighting differences.