IX. Ulusal Fen Bilimleri ve Matematik Eğitimi Kongresi, Dokuz Eylül Üniversitesi, Buca Eğitim Fakültesi, İzmir, Türkiye, 23 - 25 Eylül 2010, ss.238
Isı, Sıcaklık, Entalpi ve Kimyasal Reaksiyonlarda Enerji Konularında Lise Seviyesindeki
Öğrencilerde G.rülen Kavram Yanılgıları
Selahatdin AY1, Musa ÜCE2, Arif ÇÖMEK3, Hakan SARIÇAYIR2
1Öğretmen,MEB, İstanbul; 2Marmara Üniversitesi Atatürk Eğitim Fakültesi Kimya Öğretmenliği
3Marmara Üniversitesi Atatürk Eğitim Fakültesi Fen Bilgisi Öğretmenliği, İstanbul, Türkiye
Isı, sıcaklık, entalpi ve kimyasal reaksiyonlarda enerji, termodinamik konusu içersinde kimyanın en temel kavramlarını
oluşturmaktadır. Kimyasal olayların gerçekleşme nedenlerinin temelinde bu kavramlar yer almaktadır. Öğrencilerin günlük
yaşamlarında sıklıkla karşılaştıkları, kimyanın en güncel ve popüler konularının arasında gösterilen bu alanda, çok fazla kavram
yanılgılarının olduğu tespit edilmiştir. Bunun sebeplerinin başında ise termodinamik konularının öğrenciler için soyut olması ve
ortaöğretimin ileriki yıllarında karşılaşılan bu konuların derinlemesine işlenememesi gelmektedir. Yapılan çalışmada lise seviyesindeki
öğrencilerde, ısı, sıcaklık, entalpi ve kimyasal reaksiyonlarda enerji konularında kavram yanılgılarının olup olmadığı, varsa bu
yanılgıların neler ve hangi düzeyde olduğu belirlenmeye çalışılmıştır. Tarama modelinin(survey) kullanıldığı çalışmanın örneklemini,
Anadolu ve Genel liselerden oluşan toplam 4 farklı lisenin, 11 ve 12. sınıflarında okuyan 418 öğrencisi oluşturmaktadır. Çalışmada
örneklemi oluşturan öğrencilere, kavram yanılgılarını belirlemek adına, dallanmış ağaç ve yarı yapılandırılmış iki aşamalı toplam 16
sorudan oluşan Kavram Yanılgısı Belirleme Testi(KYBT) uygulanmıştır. Testin cronbach alpha güvenirlik katsayısı 0,80 olarak
belirlenmiştir. Yapılan analiz sonuçlarına göre KYBT puan ortalaması 100 üzerinden 34.2 olarak bulunurken, öğrencilerin sadece
%10’u, 50 ve üzeri puan alabilmiş, %70’i ise 40’ın altında puan almıştır. Öğrencilerin önemli b.lümünde birçok kavram yanılgısı tespit
edilmiştir. Örneğin sadece açık uçlu sorularda, öğrencilerin % 31,5’inin “Dengedeki buz–su karışımlarından, içersinde fazla buz
bulanan karışımın sıcaklığı daha azdır.” dedikleri, %31’nin “sıcaklığın sabit olduğu olaylarda (erime gibi) ekzotermik,
endotermik kavramlarından bahsedilemez” ifadesini kullandığı tespit edilmiştir. Yine “sabit sıcaklıkta ısı alışverişi olmaz.”, “0
0C de sıcaklık ve ısı yoktur.”, “ısı yalıtımı sadece sıcak tutmak için yapılır.” gibi birçok kavram yanılgısının olduğu tespit
edilmiştir.