Hüseynî Song By Hâfız Sâdeddin Kaynak Rhythmic Analysis (Hâfız Sadettin Kaynak’ın Hüseynî Şarkısının Usûl Yönünden Analizi)

Creative Commons License

Gidiş V., İlhan Harmancı A. B., Özbek H.

Eurasian Academy of Sciences Eurasian Art Humanities Journal, sa.11, ss.51-66, 2019 (Hakemli Dergi)

Özet

Türk Müziği eserlerinin notalarında zaman zaman usûl sorunları ile karşılaşılmakta, usûllerle ilgili sorunlar eserlerin notadan icrasında zorluklara sebep olmaktadır. Eserin ya usûlü yanlış tespit edilmekte ya da notaya alınırken yanlış bölümlenmektedir. Türk Müziği eserlerine ait notaların gözden geçirilerek makam, usûl veya  form yönünden hatalı olanların düzeltilmesi ile hem eserlerin doğru şekillerine ulaşmak mümkün olacak hem de Türk Müziği usûl, makam ve form yönünden unutulmuş veya henüz farkına varılamamış usûl, makam ve formlarla daha da zenginleşecektir. Bu çalışmada Hâfız Sâdeddin Kaynak’ın Hüseynî şarkısı usûl yönünden analiz edilmiş, eserin usûlü yeniden belirlenerek şarkının bu usûle göre yazılmış notası verilmiştir. Bu amaçla Hâfız Sâdeddin kaynak’ın eseri farklı kaynaklardan temin edilerek usûl (ritim) yönünden analizi yapılmıştır. Güftesi Vecdi Bingöl’e ve bestesi Hâfız Sâdeddin kaynak’a ait “Ben bir çoban kızıyım” mısrası ile başlayan şarkının usûlü, üç farklı kaynakta iki farklı şekilde belirtilmiştir. TRT nota arşivinden elde edilen notada “Oynak+Sofyân”, Emin Ongan Üsküdar Mûsiki Cemiyeti Neşriyatı ile İzmit Büyükşehir Musiki Derneği başlıklı notada ise “Aksak-Sofyân” olarak gösterilmiştir. Eser Münir Nurettin Selçuk’un sesinden dinlenilerek yeniden notaya alındığında ise eserin Hâfız Sâdeddin kaynak tarafından sadece bu esere özgü olarak tertip edilmiş dokuz zamanlı ve beş vuruşlu yeni bir usûl olduğu, eserin “Hey dağların meralı” mısrası ile başlayan bölümünün ise Düyek usûlü ile başlayıp zaman zaman Sofyân ve Düyek usûllerinin karışık olarak işlendiği; “İn dallardan aşağı” mısrası ile başlayan bölümünün ise yine eserin başındaki usûlle bestelendiği saptanmıştır. Eserin usûlünün tespiti ve notaya alınışının hatalı olduğu; eserin usûlünün daha önce başka bir eserde kullanılmamış olan farklı bir 9 zamanlı usûl olduğu sonucuna varılmış ve eserin notası gerçek usûlüne göre yeniden yazılmıştır.