Research Information System
ISophos: Uluslararası Bilişim, Teknoloji ve Felsefe Dergisi, vol.2, no.2, pp.56-86, 2019 (Peer-Reviewed Journal)
Untl the mid-twenteth century, modern human greatly overlooked to technology’s damage as a poison because of focusing on its benefts as a remedy and an antdote to diseases. Interestngly, the 21st century technology and the achievements of
humanity are accompanied by various problems called “side efects” in that text. The
frst critcisms of the destructve efects of technology were made by the existental
philosopher Martn Heidegger. In Heidegger critcism, technology was held responsible for alienatng human from authentc essence, for objectfcaton and instrumentalizaton, and for the global problems experienced in 20th century. Afer Heidegger,
analysis of technology and the dose of critcism have increased every day to mechanizaton, technologicalizaton, virtualizaton, simulaton, globalizaton, dystopia and
over the categories. Today, this analysis and critcism contnues in a mult-dimensional manner. One of the efectve critcal analyses was presented in “poison” categories
by John Naisbit. Naisbit suggested that it caused some kind of toxicity in areas of
high technology. He identfed six basic symptoms of technologically poisoned areas:
Speed passion in everything from religion to feeding, worship of technology, blurring
the distncton between real and fake, normalizing violence, loving technology like
toys, living life both distant and frantc... In this artcle, the technologically intoxicaton thesis was analysed with an analytcal method based on literature review. As a
result, technology is a popular pharmakon that is devastated to old problems, but
it is not possible to remove any side efects such as emergency and efectve drugs.
Technologically intoxicaton is the most obvious side efect associated with the diffusion of digital and techno-culture. Therefore, in this informatcs revoluton, which
is directed to “from human to user, from tool to device”, both of approaches “technology as a pure beneft” or “technology as a detrimental additon” are reductve
approaches and are insufcient to explain the phenomenon of technologically intoxicaton. Instead, the advantages of a holistc approach that is based on the power
of explanaton of “technology design as ontological enttes interactng with human
beings” and that deals with technology with side efects should be emphasized.
Modern insan, 20. yüzyılın ortalarına kadar teknolojinin hastalıklara bir çare ve panzehir olarak faydasına yoğunlaştğından bir zehir olarak zararını büyük oranda gözden
kaçırdı. İlginç biçimde 21. yüzyıl teknolojisinin sağladığı kolaylıklar ve insanlık adına elde
etği başarılara, bu metnde “yan etki” diye adlandırılan çeşitli sorunlar eşlik eder. Teknolojinin yıkıcı etkilerine dair ilk eleştriler, varoluşçu flozof Martn Heidegger tarafndan yapıldı. Heidegger’in eleştrilerinde teknoloji genelde varlığı, özelde ise insanları
otantk özlerinden uzaklaştrmak, nesneleştrmek ve araçsallaştrmaktan, 20. yüzyılda
yaşanan küresel sorunlardan sorumlu tutuldu. Teknolojiye yönelik analiz ve eleştrilerin dozu Heidegger’den sonra makineleşme, teknolojikleşme, sanallaşma, simülasyon,
küreselleşme, distopya vb. kategoriler üzerinden her geçen gün art. Günümüzde bu
analiz ve eleştri girişimi çok boyutlu olarak sürmektedir. Etkili eleştrel analizlerden
biri de John Naisbit tarafndan “zehirlenme” kategorisinde sunuldu. Naisbit teknolojinin, yoğun olduğu bölgelerde bir tür toksiklenmeye (zehirlenmeye) yol açıldığını ileri
sürdü; “teknolojik olarak zehirlenmiş bölgeler”in altı temel semptomunu tespit etti:
Dinden beslenmeye kadar her şeyde hız tutkusu, teknolojiye tapınma, gerçek ile sahte
arasındaki ayrımın bulanıklaşması, şiddeti normal karşılamak, teknolojiyi oyuncak
gibi sevmek, hayatı hem mesafeli hem de çılgınca yaşamak. Bu makalede teknolojik
zehirlenme tezi ve semptomları literatür taramasına dayalı analitik bir yöntemle analiz
edildi. Sonuç olarak teknoloji, eski dertlere deva olan popüler bir ilaçtır fakat her acil ve
etkili ilaç gibi yan etkilerinden arındırılması mümkün değildir. Teknolojik zehirlenme,
dijital ve tekno-kültürün yayılmasına eşlik eden en bariz yan etkidir. Bu yüzden
“insandan kullanıcıya, aletten cihaza doğru” yönelen bu bilişim devrimi sürecinde,
“saf bir fayda olarak teknoloji” veya “zararlı bir ek olarak teknoloji” yaklaşımlarının
her ikisi de indirgemeci yaklaşımlardır ve teknolojik zehirlenme olgusunu açıklamakta
yetersizdir. Bunun yerine, “insanla karşılıklı etkileşime giren ontolojik entiteler olarak
teknoloji tasarımı”nın açıklama gücüne dayanan, teknolojiyi yan etkileriyle birlikte ele
alan bütüncül bir yaklaşımın avantajları üzerinde durulmalıdır.